ԵՐԵՎԱՆ, 4 դեկտեմբերի. /Նովոստի-Արմենիա/. Ի՞նչ է «խնայողությունը», «կուտակումը», «ներդրումները», և կա՞ արդյոք տարբերություն նրանց միջև: Հաճախ այս հասկացություններն օգտագործվում են որպես հոմանիշներ, բայց դա այնքան էլ ճիշտ չէ, դրանք տարբեր են: «Նովոստի-Արմենիա» գործակալությունը պատմում է դրանցից մի քանիսի մասին:
Նախ, եկեք սահմանենք յուրաքանչյուրը.
Խնայողությունը եկամտի և սպառման տարբերությունն է, այսինքն `եթե դուք չեք ծախսում ձեր վաստակած ամբողջ գումարը, կարող եք ասել, որ ունեք խնայողություններ: Խնայողությունը սովորաբար հակադրվում է սպառմանը, բայց այդպիսի հակադրությունը բացարձակ չէ, քանի որ խնայում են, որպեսզի սպառեն հետագայում: Այսինքն դա հետաձգված սպառման տեսակ է:
Խնայողությունների ձևավորումը հնարավոր է միայն այն ժամանակ, երբ դուք հետևում եք հիմնական ֆինանսական կանոնին. ծախսել ավելի քիչ, քան վաստակում եք: Խնայողության առկայությունն առաջին քայլն է դեպի ֆինանսական կայունություն: Ցանկացած ընտանիքի համար խնայողությունները կենսամակարդակի ամենակարևոր ցուցիչն են` միաժամանակ ծառայելով որպես հետագա զարգացման ռեսուրս և ներդրումների աղբյուր:
Խնայողությունները թույլ են տալիս ապահովագրվել չնախատեսված ծախսերից: պաշտպանում են գնաճից, եթե դրանք բանկային հաշվի վրա եք գցում, դրանք կարող են նաև ծառայել որպես նոր եկամտի աղբյուր, եթե դրանք օգտագործեք, օրինակ, ֆոնդային բորսաներում գործառնություններ կատարելու համար:
Կուտակումը խնայողությունների կուտակման գործընթաց է, որը հնարավոր է միայն այն դեպքում, եթե եկամտի մի մասի պահպանումը միանվագ չէ, այլ կանոնավոր է, օրինակ՝ ամսական: Որպեսզի ապահով պահեք ձեր խնայողությունները, ցանկացած պահի կարողանաք օգտվել դրանցից, ինչպես նաև որոշակի եկամուտ ստանաք տոկոսներից, կարող եք բանկում բացել խնայողական կամ, ինչպես ասում են, կուտակային հաշիվ:
Հայաստանում խնայողական հաշիվների տոկոսադրույքները տատանվում են տարեկան 1,5-ից 9,5%–ի սահմանում` կախված ժամկետից և չափից: Նման հաշիվը ֆինանսների կուտակման և կրկնապատկման ամենահարմար գործիքներից մեկն է, որը կարող է օգտագործվել անկախ եկամտի չափից:
Միանգամից ասենք, որ ավելի լավ է ոչ մեծ կուտակումները որպես ավանդ ներդնել 3-6 ամիս ժամկետով: Այս դեպքում տոկոսադրույքն ավելի ցածր կլինի, քան գումարը մեկ տարով ներդնելու դեպքում: Սակայն, և՛ առաջին, և՛ երկրորդ դեպքում հավանականություն կա, որ հաշվեգրված տոկոսներն ամբողջությամբ կամ մասնակի կպաշտպանեն ձեր գումարը գնաճից: Ավանդի նվազագույն գումարը տարբեր բանկերում կարող է սկսվել 100 հազ. դրամից, տոկոսադրույքները կարող են տատանվել 4,55 մինչև 10% սահմանում`կախված ավանդի տեսակից, չափից, ժամկետից, և այլ պարամետրերից: Հաշվի առեք, որ ձեր ավանդների անվտանգությունը երաշխավորված է պետության կողմից: Դեկտեմբերի 1-ից ՀՀ-ում երաշխավորված դրամային ավանդի առավելագույն գումարը 16 միլիոն դրամ է, իսկ արտարժույթով ավանդի դեպքում` 7 միլիոն դրամին համարժեք դրամ: Այնպես որ այդ գումարը գերազանցող կուտակումներն ավելի լավ է դնել մի քանի բանկերում:
Ներդրումը կապիտալի մեծացման և լրացուցիչ եկամուտ ստանալու ամենալուրջ և բարդ գործընթացն է, քանի որ այս դեպքում կուտակված գումարն աշխատում է իր տիրոջ օգտին։
Դա նշանակում է, որ հաջող ներդրման դեպքում ձեր ներդրումները կարող են աճել առանց ձեր մշտական մասնակցության և բերել այսպես կոչված պասիվ եկամուտ: Ներդրումների օբյեկտների սկզբունքից ելնելով` կան իրական ներդրումներ (կապիտալ ներդրումներ գործող ձեռնարկություններում) և ֆինանսական, օրինակ` ներդրումներ արժեթղթերում։
Հայաստանում ամենատարածված ֆինանսական ներդրումները պետական գանձապետական պարտատոմսերն են ՝ 10, 20 կամ 30 տարի մարման ժամկետով: Նրանց եկամտաբերությունը 9-10% է` աննշան տատանումներով: Կարևոր է նաև այն, որ պետական պարտատոմսերից ստացված եկամուտը ազատված է հարկումից: Հետևաբար, Հայաստանի պետական պարտատոմսերը շարունակում են մնալ հուսալի և գրավիչ ներդրումային գործիք Հայաստանի ֆինանսական շուկայի մասնակիցների համար:
Ինչո՞վ են տարբերվում ներդրումները խնայողություններից
1. Ներդրումների և խնայողությունների գլխավոր տարբերությունը ռիսկի մակարդակն է։ Բանկային տարբեր ավանդների տեսքով արվող խնայողությունները սովորաբար ունեն ավելի ցածր շահույթ, սակայն դրանք գրեթե ռիսկ չեն պարունակում։ Եվ հակառակը, ներդրումները թույլ են տալիս ստանալ ավելի բարձր շահույթ, սակայն այս դեպքում կորստի ռիսկը շատ ավելի մեծ է։
2. Կուտակումների կամ խնայողությունների դեպքում, որպես կանոն, մարդիկ նպատակ են դնում որոշակի ժամկետում ձեռք բերել ինչ–որ բան կամ ստեղծել ֆինանսական ռեզերվ արտակարգ ու անկանխատեսելի հանգամանքների պարագայում։ Իսկ ներդրումը ակտիվների ձևավորման միջոց է, որը սահմանափակված չէ ժամանակով։ Ներդրման հիմնական նպատակն է ապագայում ստանալ մշտական պասիվ եկամուտ։
3. Երբ խնայողություն եք կատարում, ինքներդ եք որոշում ավանդի ժամկետը` մի քանի ամսով, մեկ կամ երկու տարով։ Եթե ցանկանում եք ֆինանսներ ներդնել, ապա պետք է հաշվի առնեք, որ դրամական միջոցները ներդրումների տեսքով պետք է պահել առնվազն 3–5 տարի` ցանկալի արդյունք ստանալու համար։ Այդ պատճառով կարևոր է, որպեսզի ներդնեք միայն այն գումարը, որի կարիքը չեք զգա մոտ ժամանակում։
Այսպիսով, խնայողությունների, կուտակումների և ներդրումների գործընթացները
սերտորեն միահյուսված են։ Բոլոր երեք տարրերի գրագետ կիրառությունը
հնարավորություն կտա ձեռք բերել ֆինանսական կայունություն։ Կարելի է ստանալ
լուրջ կապիտալ`սովորելով խնայել եկամտի մի մասը, կուտակել և ներդնել։
Կարևոր է ցանկացած ֆինանսական գործառնության դեպքում լինել զգուն և
ուշադիր, հատկապես` ներդրման օբյեկտ ընտրելիս։ Պետք է հիշել, որ առաջին
հայացքից շատ գրավիչ թվացող առաջարկներում կարող են թաքնված լինել ռիսկեր,
որոնք կհանգեցնեն դրամական միջոցների կորստի։
Նյութը պատրաստվել է ԱՄԻ «Նովոստի–Արմենիա»– ի և ՀՀ կենտրոնական բանկի Սպառողների շահերի պաշտպանության և ֆինանսական կրթման կենտրոնի (www.abcfinance.am) «Ֆինանսական գրագիտություն» համատեղ նախագծի շրջանակում։–0–
