ԵՐԵՎԱՆ, 30 օգոստոսի. /Նովոստի-Արմենիա/. Ղարաբաղում Տիգրանակերտի պեղումների ժամանակ հայ հնագետները պղնձե մետաղադրամներ են հայտնաբերել՝ թվագրված մոտավորապես մ.թ.ա. 1-ին դ.-ից մինչև մ.թ.1-ին դ., երկուշաբթի լրագրողներին ասաց ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի հնագիտական արշավախմբի ղեկավար, պատմական գիտությունների դոկտոր Համլետ Պետրոսյանը։
Արցախի Տիգրանակերտի հերթական պեղումների փուլն անցկացվել է հունիսի 15-ից մինչև օգոստոսի 25-ն ընկած ժամանակահատվածում։ 2010 թ. Տիգրանակերտի պեղումներն ընթանում են 3 հիմնական հատվածում: Ամրացված թաղամասում, որը ստեղծվել է Տիգրան Մեծի օրոք, բացվում է հյուսիսային պարսպապատը: Երկրորդը միջնաբերդի հատվածի պեղումներն են, որտեղ բացվում են ժայռափոր համալիրները: Եվ երրորդը, որը հիմնական տեղամասն է, բազիլիկ եկեղեցու պեղումներն են, որտեղ հարավից եկեղեցուն կցված է եղել բաց սյունասրահ:
«Վերջին 10 օրվա ընթացքում Տիգրանակերտի նոր հին գերեզմանատանը երկու թաղված սափոր է հայտնաբերվել, որոնց մեջ երկու պղնձե մետաղադրամներ են եղել, որոնք ըստ արտաքին տեսքի պարգևադրամներ են և , ամենայն հավանականությամբ մ.թ.ա 1-ին դարի և մ.թ.1-ին դարին են պատկանում»,- ասաց Պետրոսյանը։
Ինչպես նշեց փորձագետը, մետաղադրամի վրա փորագրված է թագավորի կիսադեմը, սակայն դեռ դժվար է ասել, թե ում կիսադեմն է, քանի որ պղնձե մետաղադրամները ժամանակի ընթացքում օքսիդանում են, ինչը դժվարեցնում է մետաղադրամի արտաքին տեսքի ուսումնասիրությունը։
Ըստ նրա, տվյալ պահին մետաղադրամը, որն ըստ փորձագետների գնահատականի, լավ է վիճակում գտնվում, ուղարկվել է մաքրման և մշակման, որից հետո հնարավոր կլինի ասել ոչ միայն, թե ում կիսադեմն է պատկերված դրա վրա, այլ նաև թե կոնկրետ որ ժամանակահատվածի դրամահատմանն է այն պատկանում։
Նա նշեց, որ մետաղադրամներից մեկը գտնվել է հայտնաբերված կմախքի ծնոտում, որի պատճառով ատամները կանաչ փառով են պատվել։ Ինչպես պարզաբանեց հնագետը, այդ ծիսակարգը բացատրվում է նրանով, որ ըստ ավանդույթի, «մահվան գետը» անցնելու համար անհրաժեշտ է մահացողների հոգիների նավավարին վճարել, ինչի համար էլ հանգուցյալի գերեզմանում մետաղադրամ են դրել։
Ինչպես կարծում է փորձագետը, նման օրինաչափությունը թույլ կտա ավելի շատ մետաղադրամներ գտնել դամբարանադաշտում, ինչը կարևոր դեր կխաղա Տիգրանակերտի ուսումնասիրման մեջ։
«Այս դեպքում Տիգրանի ժամանակի և Տիգրանի հատած դրամների գյուտերն ավելի հավանական են դառնում»,- ասաց Պետրոսյանը։
Տիգրանակերտի պեղումները իրականացվում են 2005 թ.-ից ՝ «Երկիր» միության նախաձեռնությամբ։
Աշխատանքների առաջին տարում ճշտվել էր քաղաքի կոնկրետ գտնվելու վայրը, իսկ 2006 թ.-ին իրականացվել են պեղումներ քաղաքի և դրա շրջակա միջավայրի տարբեր մասերում, որոնք ի հայտ են բերել միջնաբերդի մի մասը, քաղաքի ամրացված մասի սանդղավանդերից մեկի հիմնապատը, կենտրոնական շրջանում գտնվող վաղքրիստոնեական բազիլիկան։
Պեղումները վկայում են այն մասին, որ Տիգրանակերտը կառուցվել է միասնական պլանի հիման վրա և կատարյալ կառուցապատմամբ հզոր քաղաք-ամրոց է, ունեցել է քաղաքային բարձր մշակույթ և դարերի ընթացքում պահպանել է հայկական պատկերը-0-
