ԵՐԵՎԱՆ, 7 հոկտեմբերի./Նովոստի-Արմենիա/. Ժամանակակից աշխարհում վաղուց արդեն սովորական է դարձել բանկային քարտերի օգտագործումը: Միաժամանակ պետք է խոստովանել, որ այսօր քչերին է զարմացնում ինտերնետային խաբեության դեպքերի տարածումը: Եվ եթե դուք առցանց գնումների ժամանակ պատահաբար հայտնվում եք չարագործների ծուղակում, կարող եք լուրջ ֆինանսներ կորցնել:
Օրերս Գլխավոր դատախազությունը հայտարարություն տարածեց՝ նշելով, որ վերջին ժամանակներում կրկին կտրուկ աճել են համացանցային առուվաճառքի հարթակներում ապրանքների վաճառքի հայտարարություններն օգտագործելով խարդախությամբ կատարված հափշտակության դեպքերը:
Ուսումնասիրության արդյունքում պարզվել է, որ գրանցվել է նմանատիպ դեպքերի երկու տեսակ:
Առաջին տեսակ
Մի դեպքում, ապրանքների վաճառքի վերաբերյալ հայտարարությունը առուվաճառքի նման հարթակներում տեղադրվելուց հետո արտերկրյա կամ տեղական հեռախոսահամարներով գրանցված «WhatsApp» հավելվածի միջոցով անհայտ անձինք կապ են հաստատում հայտարարություն տվողի հետ և խնդրում տրամադրել նրանց բանկային քարտի տվյալները` ապրանքը գնելու և գումարը բանկային քարտին փոխանցելու համար: Վերջիններս «գնորդին» տրամադրում են իրենց բանկային քարտի տվյալները, այդ թվում՝ կոդերը, որից հետո հանցագործների կողմից խաբեությամբ նրանց բանկային քարտից կանխիկացվում են եղած գումարները:
Երկրորդ տեսակ
Հանցագործներն առցանց վաճառքի հանված ապրանքը գնելու պատրվակով, նույն միջոցներով կապ են հաստատում հայտարարություն տվողների հետ, ցանկություն հայտնում գնել ապրանքը: Սակայն, պատճառաբանելով, թե իբր այլ բնակավայրում են բնակվում, նրանք առաջարկում են «Հայ Փոստի» միջոցով կնքել էլեկտրոնային պայամանագիր, ըստ որի՝ վերջինս կատարում է որոշակի գումարի վճարում, իսկ դրա դիմաց առաքիչն ապրանքը տեղափոխում է տվյալ բնակավայր:
Ապա հանցավորներն ուղարկում են այսպես կոչված «Հայ Փոստի» ծուղակային հղում, որտեղ անձինք գրանցվում են՝ գրանցելով նաև բանկային տվյալները և կոդերը, որից անմիջապես հետո պարզում են, որ հղումը կեղծ է և իրենց վստահությունը չարաշահել են: Իսկ հանցավորը, համակարգչային տեխնիկայի օգտագործմամբ, կեղծ հղումով ստացված բանկային տվյալները ներբեռնելով, կարողանում է բանկոմատային քարտում եղած գումարը այլ խաղային կամ անձնական հաշիվների փոխանցելով, հափշտակել դրանք:
Վիճակագրություն
Գլխավոր դատախազության տվյալներով, 2022 թվականի 1-ին կիսամյակի ընթացքում գրանցվել են նշված եղանակով կատարված հանցագործությունների 145 դեպքեր, որոնցից 134 դեպքով հանցավոր արարքներն ավարտվել են, 11 դեպքով հանցավոր արարքներն ավարտին չեն հասցվել հանցավորի կամքից անկախ պատճառներով՝ տվյալ բանկային քարտի հաշվին գումար չլինելու պատճառով:
Նշված դեպքերից 82-ով կայացվել են քրեական գործ հարուցելու մասին որոշումներ, 63-ով կայացվել են քրեական գործ հարուցելը մերժելու մասին որոշումներ:
Ինչպես պաշտպանվել. կարևոր կանոններ
Չարագործների ծուղակում չհայտնվելու համար պետք է միշտ հետևել մի քանի պարզ, բայց միևնույն ժամանակ կարևոր կանոնների.
- Ոչ մեկին մի հայտնեք քարտի PIN-ը կամ CVC/CVV-ն (քարտի դարձերեսի երեք թվերը)
- Ակտիվացրեք SMS ծանուցումը քարտի վրա գումարի շարժին հետևելու համար: Կասկածելի գործարքի մասին ծանուցում ստանալու դեպքում կապ հաստատեք բանկի հետ և խնդրեք արգելափակել քարտը:
- Ուշադիր ընտրեք առցանց հարթակներ: Հաշվի առեք, որ խաբեբաները կարող են օգտվել հայտնի մարքեթփլեյսերի կայքերի նմանակներից:
Ինչ քարտեր են գործում Հայաստանում
Հայաստանում հիմա բոլոր բանկերը թողարկում և սպասարկում են ոչ միայն Armenian Card (ArCa) ազգային վճարային համակարգի քարտերը, այլև միջազգային վճարային համակարգերի քարտերը՝ Visa, MasterCard, AMEX, Diners Club:
ArCa վճարային համակարգի և МИР ռուսական համակարգի փոխգործակցության շրջանակում ArCa-ի քարտերը սպասարկվում են ՌԴ-ում, իսկ МИР ռուսական քարտերը՝ Armenian Card-ի ենթակառուցվածքում:
Քարտապանները կարող են ոչ միայն գումար կանխիկացնել բանկոմատներում, այլև վճարել կոմունալ ծառայությունների դիմաց, կատարել անկանխիկ գործարքներ առևտրային կետերում և համացանցում, փոխանցել գումար հաշվից/քարտից մեկ քայլ քարտի:
Նյութը պատրաստվել է ԱՄԻ «Նովոստի–Արմենիա»– ի և ՀՀ կենտրոնական բանկի Սպառողների շահերի պաշտպանության և ֆինանսական կրթման կենտրոնի (www.abcfinance.am) «Ֆինանսական գրագիտություն» համատեղ նախագծի շրջանակում։-0-
