Հեռախոսային խաբեության հինգ նշան. ինչպես բացահայտել և խուսափել խարդախությունից

06.09.2024, 10:09
Մեզ հաջողվել է շփվել այն մարդկանց հետ, ովքեր չեն տրվել հեռախոսային խարդախություններին և խուսափել են կորուստներից
Հեռախոսային խաբեության հինգ նշան. ինչպես բացահայտել և խուսափել խարդախությունից

ԵՐԵՎԱՆ, 6 սեպտեմբերի․/Նովոստի–Արմենիա/․ Երևանում վերջին շրջանում ակտիվորեն տարածվում է Հայաստանի համար հեռախոսային խաբեության նոր տեսակ՝ դառնալով սոցիալական ցանցերում ամենաքննարկվող թեմաներից մեկը։ Այս կապակցությամբ Հայաստանի ՆԳՆ-ն քաղաքացիներին պաշտոնապես զգուշացրել է հեռախոսային խաբեբաների մասին և հրապարակել հափշտակությունների վիճակագրությունը։ Այսպես, միայն մեկ ամսում (հուլիսի 27-ից օգոստոսի 28-ը) Երևանում արձանագրվել է նմանատիպ խարդախության 143 դեպք, ինչի հետևանքով խարդախները յուրացրել են, մասնավորապես, 16 հազար, 20 հազար, 30 հազար դոլար։ 

ՀՀ ԿԲ-ն իր հերթին բնակչությանը տեղեկացրել է խաբեբաների կողմից անձնական և բանկային տվյալներ ձեռք բերելու փորձերի աճի մասին։ Կարգավորչի հաղորդմամբ՝ խաբեբաները հեռախոսով կապվում են քաղաքացիների հետ՝ ներկայանալով ֆինանսական կազմակերպության աշխատակից, հղումներ են ուղարկում և հորդորում սեղմել դրանց վրա, մուտքագրել անհրաժեշտ անձնական/բանկային տվյալները՝ դրանով իսկ հասանելիություն ստանալով մարդկանց ֆինանսական միջոցների նկատմամբ: «Նովոստի-Արմենիա» գործակալությանը հաջողվել է շփվել այն մարդկանց հետ, ովքեր չեն տրվել հեռախոսային խարդախություններին և խուսափել են կորուստներից։ Այս հոդվածում գործակալությունը կպատմի այն մասին, թե ինչպես ժամանակին բացահայտել խաբեբաներին և չդառնալ նրանց զոհը։ 

Խաբեության նշաններ

Телефонное мошенничество 

Հեռախոսային խաբեությունները լուրջ խնդիր է, որի հետ ամենուր կարելի է բախվել: Խաբեբաները մշտապես խաբեության նոր սխեմաներ են մշակում իրենց զոհերից գումար կորզելու համար: Այնուամենայնիվ, կան որոշ նշաններ, որոնք կարող են օգնել ճանաչել հեռախոսային խաբեբաներին:

1. Առաջարկներով կամ սպառնալիքներով զանգեր։ Եթե ձեզ զանգահարում են ​​հրատապ կամ բացառիկ գործարքի առաջարկով, զգուշացեք: Նաև զգույշ եղեք, եթե զանգահարողը պնդում է, որ դուք ինչ-որ բանում մեղադրվում եք կամ սպառնում է որևէ գործողություն չձեռնարկելու դեպքում։

2. Գաղտնի տեղեկատվության հարցումներ։ Խաբեբաները հաճախ խնդրում են տրամադրել անձնական տվյալներ, ինչպիսիք են ձեր սոցիալական քարտի համարը, բանկային հաշվի տվյալները կամ վարկային քարտի տվյալները:

телефонное мошенничество

3. Ճնշում և մանիպուլյացիա։ Խաբեբաներն օգտագործում են ճնշելու ռազմավարություն՝ ստիպելով գործել արագ և առանց մտածելու: Օրինակ, նրանք կարող են ասել, որ «հատուկ առաջարկի» ժամկետը կլրանա մի քանի րոպեից կամ ձեր հաշիվը կարգելափակվի, եթե անմիջապես չկատարեք իրենց ուզած գործողությունը:

4. Վճարման անսովոր եղանակներ։ Եթե ​​ձեզ խնդրում են վճարել ծառայությունների համար կամ գումար փոխանցել նվեր քարտերի կամ դրամական փոխանցումների համակարգի միջոցով, որոնք դժվարացնում են գործարքներին հետևելու պրոցեսը, դա խարդախության ակնհայտ նշան է:

5. Գրավոր հաստատման բացակայություն։ Օրինական ընկերությունները սովորաբար տրամադրում են առաջարկների և գործարքների գրավոր հաստատում: Եթե ​​զանգահարողը հրաժարվում է որևէ փաստաթուղթ տրամադրել, դա պետք է կասկած հարուցի:

Իհարկե, խաբեբաներն այդքան էլ հիմար չեն։ Նրանք մշտապես որոնում են խաբեության նոր սխեմաներ և, ցավոք, դատելով աճող վիճակագրությունից, հասնում են իրենց ուզածին։ Բայց ոչ միշտ։

Ինչ են պատմել ականատեսները

Телефонное мошенничество

Մարդիկ, որոնց հաջողվել է ժամանակին բացահայտել խաբեբաներին և չընկնել իրենց ծուղակը, պատմում են, որ անհայտ անձինք զանգահարում են ֆիքսված հեռախոսներին և ձևանում, թե ինչ-որ մեկի բարեկամը կամ ընկերն են, ով վթարից հետո հոսպիտալացվել է։ Այդ ամենն ուղեկցվում է ստացած վնասվածքների թվարկմամբ (կոտրված գլուխ և դեմք, պատռված շուրթ, կոտրված կողոսկրեր), լացով, հիստերիայով և բուժման համար գումար փոխանցելու կամ նվիրաբերելու խնդրանքով։ Որպես տարբերակ, երբեմն ասում են, որ փողն իբրև պետք է դատախազության կողմից հարուցված քրեական գործը փակելու համար, քանի որ վթարի մեղավորը ձեր մտերիմն է։ 

Միաժամանակ զոհից ձեռք են բերվում անձնական տեղեկություններ հարազատների, ֆինանսական կարգավիճակի, տարիքի, մասնագիտության և այլնի մասին։ Այն մարդկանց մոտ, որոնց չի հաջողվել խաբել, ձևավորվել է կարծիք, որ զանգերը եղել են արտերկրից և զանգահարողները չեն խոսել հայերեն։ Ոմանց մի քանի անգամ զանգահարել են նույն խաբեբաները։

Ի՞նչ անել, որ խաբեբաներն այլևս չզանգեն

Телефонное мошенничество

Դժվար է ամբողջությամբ ազատվել անցանկալի զանգերից, սակայն կան միջոցներ, որոնք կարող են զգալիորեն նվազեցնել դրանց թիվը։ Օրինակ.

Չպատասխանել զանգերին: Խաբեբաների զանգերի զգալի մասը համարի ստուգում է: Չարագործները զանգում են զոհերին և ստուգում, թե արդյոք ինչ-որ մեկը կպատասխանի զանգին: Եթե ​​բաժանորդը վերցնում է հեռախոսը և սկսում զրուցել, խաբեբաները նշում են համարը որպես «ակտիվ», որին հաջորդում են անցանկալի զանգերը։ Դրանից պաշտպանվելու համար խորհուրդ է տրվում հենց սկզբից չպատասխանել անծանոթ համարներից եկող զանգերին։ Այս կերպ խաբեբաները կհասկանան, որ համարից ոչ ոք չի օգտվում և անիմաստ կհամարեն զանգել հետագայում։

Լռել և անջատել։ Եթե ​​չեք կարողացել անտեսել զանգը, ապա պետք է գոնե չսկսել խոսակցությունը, այլ սպասել, մինչև մյուս անձը դա անի. այս կերպ դուք դեռ կարող եք այնպես անել, որպեսզի ձեր հեռախոսահամարը համարեն «ոչ ակտիվ»: Եթե ​​զանգն իսկապես կարևոր է, դա կարելի է հասկանալ զանգահարողի խոսքերից, իսկ նրա կողմից տրամադրված տեղեկատվությունը կարելի է ստուգվել։ Խարդախները աշխատում են կոնկրետ սցենարով և անմիջապես կսկսեն գործել՝ ըստ սխեմայի, որից հետո մնում է միայն ավարտել խոսակցությունը:

Ձևացնել, թե «ոչ պիտանի» զոհ եք: Խարդախության զոհը պետք է համապատասխանի նվազագույն պահանջներին, որոնք անհրաժեշտ են «հաջողությամբ» խաբվելու համար: Նա պետք է խոսի խաբեբաների հետ, ունենա դրամական միջոցներ և դրանք ուրիշի հաշվին փոխանցելու հնարավորություն: Եթե ​​տուժողը չի համապատասխանում այս պահանջներից որևէ մեկին, ապա խաբեբաները կորցնում են հետաքրքրությունը նրա նկատմամբ:

Խաղացեք խաբեբաների հետ: Խաբեբաներին վախեցնելու մեկ այլ միջոց է խաղալ նրանց կանոններով և վերջին պահին դուրս գալ խաղից: Եթե ​​բաժանորդն ունի ազատ ժամանակ և կերպարի մեջ «մտնելու» ունակություն, նա կարող է ձևացնել, թե խաբվել է և, օրինակ, անհանգստանալով իր փողի համար՝ համաձայնում է անել այն ամենը, ինչ առաջարկում են «բանկի աշխատակիցները»: Որոշ մարդիկ միտումնավոր վատնում են խաբեբաների ժամանակը՝ դանդաղ «փնտրում են» բանկային քարտ կամ երկար ժամանակ «հասնում» բանկոմատ: Արդյունքում, երբ խաբեբաներն արդեն հույս ունեն, որ զոհը գումար կփոխանցի, վերջինս բացում է խաղաքարտերը և խոստովանում, որ վաղուց է գլխի ընկել, որ այդ ամենը խաբեություն է։ Հաճախ դրանից հետո նրան այլևս չեն զանգում, քանի որ չարագործները չեն ցանկանում կրկին վատնել իրենց ժամանակը այս բաժանորդի վրա։

Արգելափակել սպամ զանգերը: Թվարկված տարբերակներից մեկը կարող է նվազեցնել անցանկալի զանգերի քանակը, բայց դրանցից ամբողջությամբ ազատվել հնարավոր չի լինի։ Եթե բաժանորդի համարն արդեն հայտնվել է «արտահոսած» տվյալների բազայում, ապա այն բազմիցս կվաճառվի ուրիշ չարագործներին։ Այս դեպքում կօգնի միայն անցանկալի զանգերի արգելափակումը։

Եզրակացության փոխարեն

телефонное мошенничество

Խաբեբաների զոհը չդառնալու համար աջ ու ձախ մի տրամադրեք ձեր հեռախոսահամարները, համացանցում մի հրապարակեք ձեր կյանքի ամեն քայլը, ձեր գաղտնի տվյալներից քիչ տարածեք սոցիալական ցանցերում, որպեսզի հետագայում չզարմանաք, թե ինչպես է բոլորովին անծանոթ մարդկանց հաջողվել ստանալ ձեր տվյալները։ Դուք ինքներդ եք ամեն ինչ պատմել ձեր մասին: Հիշեք հետևանքների մասին, եղեք զգոն, միշտ ստուգեք հեռախոսով ստացված տեղեկատվությունը պաշտոնական աղբյուրների միջոցով։

Նյութը պատրաստվել է ԱՄԻ «Նովոստի–Արմենիա»– ի և ՀՀ կենտրոնական բանկի Սպառողների շահերի պաշտպանության և ֆինանսական կրթման կենտրոնի (www.abcfinance.am) «Ֆինանսական գրագիտություն» համատեղ նախագծի շրջանակում։