Վարկ, փոխառություն, թե ապառիկ. պարզում ենք, որ տարբերակն է ավելի լավ

ԵՐԵՎԱՆ, 23 մարտի./Նովոստի–Արմենիա/. Պատկերացնենք, որ ձեզ որոշակի գումար է հարկավոր կրթություն ստանալու, բուժվելու, անշարժ գույք, ավտոմեքենա կամ այլ թանկարժեք իր գնելու համար։ Բայց դուք չգիտեք` ինչ վերցնել` վա՞րկ, փոխառությու՞ն, թե՞ ապառիկ։ Ճիշտ տարբերակ ընտրելու համար պետք է պարզել, թե ինչով են դրանք տարբերվում, և որ միջոցն է հարմար կոնկրետ ձեր դեպքում։ «Նովոստի–Արմենիա» գործակալությունը կօգնի պարզել այս բոլոր հարցերը։

Պարտքով գումար վերցնելու տարբերակներն ունեն բազմաթիվ առանձնահատկություններ, դա և′ տրամադրման, ստացման կարգն է, գումարի ծավալը և′ այլ ասպեկտներ։ Սկզբում պարզենք, թե ինչ է իրենից ներկայացնում այս երեք տարբերակներից յուրաքանչյուրը։

Ի՞նչ է վարկը



Վարկը դրամական գումար է, որը վարկատուն տալիս է վարկառուին պայմանագրում ամրագրված պայմաններով։ Այդ գումարը վարկառուն պետք է վերադարձնի բանկին կամ վարկային կազմակերպություններին` հաշվի առնելով տոկոսադրույքները։

Կան վարկերի մի քանի տեսակներ

1. Սպառողական վարկ, որը ֆիզիկական անձանց վարկավորման ամենատարածված տեսակներից է։ Մարդիկ տոկոսով գումար են վերցնում ամենատարբեր նպատակներով` բնակարանի վերանորոգում, ապրանքների գնում, արձակուրդ և այլն։
2. Ավտովարկ. արդեն անվանումից կարելի է կռահել, որ այս վարկը նախատեսված է կոնկրետ նպատակի` մեքենա գնելու համար։
3. Հիփոթեք, որը նույնպես նպատակային վարկ է։ Այն տրամադրվում է երկար ժամկետով` հիմնականում բնակարան գնելու համար։

Ի՞նչ է փոխառությունը



Փոխառությունը գումար է (կամ ունեցվածք), որը պարտատերը տալիս է փոխառուին մի պայմանով, որ այն վերադարձվի նույն ծավալով։ Կա փոխառությունը մարելու երկու տեսակ` ողջ գումարի մարում ժամկետի վերջում և գումարի աստիճանական մարում (մաս–մաս)։

Ի՞նչ է ապառիկը



Ապառիկն ապրանքի կամ ծառայության դիմաց վճարելու միջոց է, որի դեպքում արժեքը վճարվում է մասերով` սահմանված ժամկետի ընթացքում։

Ինչո՞վ է տարբերվում վարկը փոխառությունից

Վարկի և փոխառության միջև կան էական տարբերություններ: Կարելի է առանձնացնել մի քանի հիմնական տարբերվող հատկանիշներ, որոնց մեծ մասն ամրագրված է օրենքով.

• Վարկեր կարող են տրամադրել միայն բանկերը, փոխառությունը՝ ցանկացած անձինք (ինչպես իրավաբանական, այնպես էլ ֆիզիկական)
• Վարկն ուժի մեջ է մտնում պայմանագրի ստորագրումից հետո, փոխառությունը՝ փողի փոխանցումից հետո
• Վարկը տրամադրվում է միայն տոկոսներով, փոխառությունը կարող է լինել առանց տոկոսների
• Վարկերը կարգավորվում են Կենտրոնական Բանկի օրենքներով ու ակտերով, իսկ փոխառությունները՝ միայն օրենքներով:
• Վարկի համար միշտ կազմվում է փաստաթղթային պայմանագիր, իսկ փոխառության համար այն պարտադիր չէ
• Վարկը տրվում է միայն գումարային տեսքով, իսկ փոխառությունը՝ գումարային կամ գույքային
• Վարկ ստանալու համար վարկառուն պարտավոր է համապատասխանել վարկատուի պահանջներին, իսկ փոխառություն ստանալու համար բավարար է երկու կողմերի համաձայնությունը:
• Վարկը միշտ ձևակերպվում է որոշակի ժամկետով, ինչը փոխառության դեպքում պարտադիր պայման չէ:

Ինչո՞վ է տարբերվում վարկն ապառիկից



Ապառիկը ոչ այնքան փոխառության տեսակ է, որքան վճարման եղանակ գնման կամ ծառայության դիմաց: Այն նման է վարկին, միաժամանակ ունի որոշակի տարբերություններ.

• Ապառիկը տրամադրվում է ապրանք վաճառողի կամ ծառայություն մատուցողի կողմից, որպես կանոն, վերջինս իրավաբանական անձ է, օրինակ, խանութ
• Ապառիկ ձևակերպելիս գնորդը ստանում է ոչ թե գումար, այլ ապրանք կամ ծառայություն, որի արժեքը նա պետք է վճարի
• Ապառիկը տրամադրվում է պայմանագրով սահմանված ժամկետով, որի ընթացքում գնորդը պարտավոր է վճարել գնման դիմաց: (Եթե գնորդը չի կատարում իր պարտավորությունները, իսկ արդեն իրականացված վճարումների գումարը չի գերազանցում գնված ապրանքի գնի կեսը, ապա վաճառողն իրավունք ունի պահանջել վերադարձնել ապրանքը):
• Ապառիկն, ի տարբերություն վարկի, միշտ տրամադրվում է առանց տոկոսների
• Ապառիկի ձևակերպման համար անհրաժեշտ է, որպեսզի գնորդը համապատասխանի վաճառողի պահանջներին: Նաև վերջինս կարող է պահանջել կանխավճար (գնման արժեքի 10-50%–ի չափով):

Շատ դեպքերում, ապառիկը, որը խանութներն են առաջարկում, նույն վարկն է, որի տոկոսը վճարում է ոչ թե գնորդը, այլ վաճառողը։ Առանց բանկի մասնակցության ապառիկը հազվադեպ է հանդիպում, քանի որ խանութի համար դժվար է գնահատել գնորդի հուսալիությունը։

Ընտրությունը ձերն է



Պարտքով փող վերցնելուց առաջ կողմնորոշվեք, թե ինչ նպատակով եք այն վերցնում։ Խոշոր ծախսրի համար ավել լավ կլինի վարկ վերցնել վստահելի բանկում։ Դրա առավելությունն այն է, որ դուք զգալիորեն մեծ գումար եք ստանում երկար ժամանակով և, համեմատաբար, ցածր տոկոսով։ Ի դեպ, դուք կարող եք վաղաժամ մարել այն (եթե դա նշված է պայմանագրում)։ Իհարկե, կան որոշ ռիսկեր, մասնավորապես, վճարումների ժամկետներում չտեղավորվելը, վարկային պայմանագիր կազմելիս քաշքշուկների մեջ հայտնվելը։ Այս ամենը դուք պետք է հասկանաք, որպեսզի չփչացնեք ձեր վարկային պատմությունը։

Փոխառություն ձևակերպելիս ամեն ինչ կախված է վարկատուի ազնվությունից։ Այս դեպքում դուք կարող եք բոլոր պայմանները համաձայնեցնել նրա հետ և ստանալ մի տարբերակ, որը ձեռնտու կլինի երկու կողմերին։ Ցանկալի է նաև գրավոր պայմանագիր կնքել․ այն կհաստատի փոխառություն ձևակերպելու փաստը (օրինակ՝ դատարանում)։ Բացի այդ, եթե ցանկանում եք արագ ստանալ ոչ մեծ գումար, ապա սահմանափակվեք միկրովարկով։ Սակայն, հաշվի առեք, որ տոկոսներն այստեղ բավականին բարձր կլինեն։

Առանց բանկի մասնակցության ապառիկ ստանալը դժվար է․ ոչ բոլոր խանութները կհամաձայնեն այն ձևակերպել։ Սակայն գնորդի համար այն բավականին ձեռնտու կլինի հավելավճարների և խիստ պահանջների բացակայության պատճառով։ Սակայն հաշվի առեք, որ մինչև ապառիկի ամբողջական մարումն ապրանքը հանդիսանում է խանութի սեփականությունը․ նա կարող է, պայմանների խախտման դեպքում, հետ պահանջել այն։

Նյութը պատրաստվել է ԱՄԻ «Նովոստի–Արմենիա»–ի և ՀՀ կենտրոնական բանկի Սպառողների շահերի պաշտպանության և ֆինանսական կրթման կենտրոնի (www.abcfinance.am) «Ֆինանսական գրագիտություն» համատեղ նախագծի շրջանակում:-0-