10 ֆինանսական «մակաբույծներ», որոնք «խժռում են» ընտանեկան բյուջեն

ԵՐԵՎԱՆ, 9 ապրիլի./Նովոստի–Արմենիա/. Ֆինանսական «մակաբույծները» բավականին տարածված երևույթ են, որոնց մենք հաճախ չենք նկատում։

Մենք միայն զարմանում ենք, թե որքան արագ է վերջանում գումարը, չնայած որ, կարծես, որևէ առանձնահատուկ ծախս չի արվել։ Ինչպես պարզվում է, դա ֆինանսական «մակաբույծների» գործունեության հետևանք է, որոնք գրեթե ամենուր սպասում են, թե երբ մենք կկորցնենք զգոնությունն ու հատկապես այն դեպքում, երբ չենք իրականացնում սեփական ֆիանսների հստակ հաշվարկ։ «Նովոստի–Արմենիա» գործակալությունը պարզել է, թե ինչ է թաքնվում այս երևույթի հետևում` ներկայացնելով տասն ամենատարածված ֆինանսական «մակաբույծներին» և դրանց կանխելու միջոցները։

1. «Թունավոր» ակտիվներ



«Թունավոր» ակտիվների շարքին կարելի է դասել չափազանց մեծ բնակարանը, ամառանոցը, որից դուք հազվադեպ եք օգտվում, այլ անշարժ գույքը, որը չի բերում եկամուտ, սակայն պահանջում է որոշակի ծախսեր, չափազանց թանկ ավտոմեքենան (երբեմն ոչ մեկը) և այլն։ Գրեթե բոլոր նմանատիպ ակտիվները պահանջում են միջոցներ, այս իրավիճակը ձեզ համար դառնում է սովորական, և դուք չեք նկատում, իսկ նմանատիպ ակտիվները տարիների ընթացքում բավականին մեծ գումար են խլում ձեզնից։ Սակայն այդ ֆինանսները դուք կարող եք ավելի շահավետ տնօրինել, օրինակ, ստեղծել պասիվ եկամտի աղբյուր։ Վերլուծեք և նվազագույնի հասցրեք «թունավոր» ակտիվները «պահելու» ծախսերն ու փորձեք դրանցից եկամուտ ստանալ։ Հնարավոր է` դրանցից մի քանիսից ավելի ձեռնտու կլինի ազատվել, օրինակ` երկրորդ ավտոմեքենայից, ամառանոցից կամ այլ անշարժ գույքից, որտեղ դուք չեք բնակվում, այն կարելի է նաև հանձնել վարձակալությամբ։

2. Վարկեր



Վարկերն առավել վտանգավոր ֆինանսական «մակաբույծներից» են, քանի որ վարկով կատարված ցանկացած գնման համար դուք անպայման ավել եք վճարում և տարիների համար ստանում եք «գլխացավանք» ամսական վճարումների տեսքով։ Եթե գնումն այդքան էլ անհրաժեշտ չէ, փորձեք գումար խնայել բանկային ժամկետային դեպոզիտի տեսքով։ Այդ դեպքում ոչ թե դուք եք բանկին տոկոսներ վճարելու, այլ բանկը` ձեզ։

3. Բանկային քարտեր



Շատ հարմար է օգտվել ինչպես դեբետային, այնպես էլ վարկային քարտերից։ Սակայն, ինչպես ցույց են տալիս ուսումնասիրությունները, մարդը բանկային քարտից օգտվելիս այդքան էլ մանրամասն չի վերահսկում սեփական ծախսերը, ինչպես կանխիկ գումարի դեպքում է և դեբետային քարտի դեպքում միջինը 30% ավելի շատ է ծախսում։ Վարկային քարտից օգտվելիս այդ գումարին կարող են ավելանալ նաև բանկի տոկոսները վարկային գծից օգտվելու համար։ Այնպես որ բանկային քարտից օգտվելիս եղեք ուշադիր և վերահսկեք ձեր ծախսերը։

4. Ապրանքանիշերին հետևելով



Շատերը, հատկապես երիտասարդ տղաներն ու աղջիկները, բառացիորեն կախվածություն ունեն որոշակի ապրանքանիշերից։ Երիտասարդների շրջանում հեղինակության հարց է համարվում կրել որոշակի արտադրող ընկերությունների հագուստը, կոշիկները, օգտվել նրանց արտադրած գաջեթներից։ Սակայն արժե մտածել, պետք է, արդյո՞ք, վերավճարել լավ գովազդած անվանման համար, եթե կարելի է գնել այլ ընկերությունների արտադրած իրեր, որոնք որակով և դիզայնով չեն զիջում իրենց բրենդային անալոգներին։

5. Օրիգինալ դեղորայք



Ապրանքանիշերի հետ կապված պատմության մեջ հատուկ տեղ են զբաղեցնում թանկարժեք դեղերը։ Բժիշկները սիրում են իրենց պացիենտներին դուրս գրել օրիգինալ (բրենդային) դեղամիջոցներ, որոնք արտադրվում են դեղորայք մշակող ընկերության կողմից և թանկ արժեն։ Միաժամանակ, հայրենական դեղատներում վաճառվում են օրիգինալ դեղերի անալոգներ, որոնք ըստ քիմիական բաղադրության և ազդեցության նույնն են, ինչ որ օրիգինալները, բայց արժեն մի քանի անգամ էժան։ Այդ իսկ պատճառով, լինելով բժիշկի մոտ ընդունելության, խնդրեք նշել ոչ միայն օրիգինալ դեղի, այլ նաև դրա հայրենական անալոգի անվանումը։

Հարկ է նշել, որ առաջատար հայկական դեղագործական ընկերություններն անցկացրել են իրենց արտադրությունների արդիականացում, անցել են անհրաժեշտ հավաստագրում և ներկայում թողարկում են դեղորայք, որը համապատասխանում է GMP որակի եվրոպական չափանիշներին։ Այնպես որ չարժե անտեսել հայրենական դեղագործական արտադրանքը։ Դա կօգնի ձեզ տնտեսել որոշակի գումար և զգուշանալ կեղծիքներից։

6. Ֆաստֆուդ, գազավորված ըմպելիքներ



Մեր արագընթաց կյանքում հաճախ կարիք ենք ունենում արագ թխվածքաբլիթ կամ բուտերբրոդ ուտել, կոլա, փաթեթավորված հյութ կամ թղթե բաժակով սուրճ խմել։ Հատկապես դա տարածված է դպրոցականների և ուսանողների շրջանում։ Այսպես սնվելը վնասում է ոչ միայն առողջությանը, այլ նաև դրամապանակին, քանի որ ամսական կտրվածքով դրանք վերածվում են շոշափելի գումարների։ Միջանկյալ սննդի համար դպրոցականներին ավելի լավ է փոքրիկ կոնտեյներներով նախաճաշ դնել, ինչպես դա անում են Եվրոպայում և Նահանգներում։ Դա և ավելի օգտակար, և ավելի խնայող կլինի։

Մի քանի բառ փաթեթավորված ուտելիքի կամ կիսաֆաբրիկատների մասին։ Այսպիսի սնունդը, կարող է, հարմար է, բայց այն հաստատ դասվում է ֆինանսական մակաբույծների կարգին, քանի որ 50-100%–ով թանկ է նստում և պարունակում է առողջության համար մի շարք վնասակար հավելումներ (կայունացուցիչներ, համի ուժեղացուցիչներ, էմուլգատորներ և այլն)։ Նույնն էլ կարելի է ասել գազավորված ըմպելիքների մասին, որոնց վնասի մասին սննդաբանները չեն դադարում խոսել։

Եթե դուք, այնուամենայնիվ, ստիպված եք միջանկյալ սնունդ ընդունել աշխատանքային օրվա ընթացքում, ապա ավելի լավ է դա անել նորմալ հաստատություններում։ Եվ նույնիսկ եթե դա այդքան էլ էժան չլինի, ինչպես կցանկանայիք, ապա, միանշանակ, կխնայեք գաստրոէնտերոլոգի մոտ հաճախելու հաշվին։

7. Վերանորոգում



Դա հիմնական ֆինանսական «մակաբույծներից» մեկն է, որը սովորություն ունի տևել տարիներ և կլանել մեծ գումարներ` երբեք չտեղավորվելով նախահաշվարկների մեջ: Այդ իսկ պատճառով պետք է տասն անգամ մտածել այդ հոգնեցուցիչ և ծախսատար գոծընթացը սկսելուց առաջ: Պարզ է, որ վաղ թե ուշ ստիպված կլինեք վերանորոգել ձեր տունը: Մոտեցեք դրան խելամիտ, իմացեք նախօրոք, թե որտեղից կարելի է որակյալ շինանյութ և ներկեր գնել: Եթե դուք, այնուամեյնանիվ, որոշել եք սկսել վերանորոգումը, ապա թող դա կատարվի բարեխղճորեն և ծառայի ձեզ երկար տարիներ: Դա այն դեպքն է, երբ ծախսը լիովին արդարացված է:

8. Մարզասրահի աբոնեմենտ



Այդ դրամական «մակաբույծը», որպես կանոն, ի հայտ է գալիս տարեսկզբին, երբ դուք, նայելով հայելու մեջ, որոշում եք ձեզ կարգի բերել Ամանորյա տոներից հետո: Աբոնեմենտ ձեռք բերելուց առաջ ծանոթացեք բոլոր պայմաններին, պարզեք, թե ինչպիսի աբոնեմենտներ գոյություն ունեն (մեկանգամյա, ամսական, տարեկան, առավոտյան, երեկոյան և այլն), ակցիաներ, զեղչեր և այլն: Մի′ շտապեք միանգամից տարեկան աբոնեմենտ ձեռք բերել, որը մեծ գումար արժի, առաջին հերթին համոզվեք, որ դուք գոնե մեկ ամիս կկարողանաք կանոնավոր կերպով հաճախել մարզասրահ: Եթե չեք կարողանում կանոնավոր կերպով մարզվել, սահմանափակվեք մեկանգամյա աբոնեմենտներով:

9. Ինքնաբուխ գնումներ



Բոլորս երբեմն դուրս ենք գալիս սեփական վերահսկողությունից և կատարում չմտածված ու ինքնաբուխ գնումներ` ցանկություն ունենալով բավականություն պատճառել ինքներս մեզ և մեր մտերիմներին: Մենք թուլանում ենք, իսկ խանութներն այդ ժամանակ հմտորեն մանիպուլյացիայի են ենթարկում մեզ` գայթակղելով առաջին հայացքից շահավետ թվացող առաջարկներով և զեղչերով: Փորձեք շատ հաճախ չհավատալ այդ ամենին` սեփական բյուջեն չվնասելու համար։

10. Վատ սովորություններ



Եվ, վերջապես, ամենամեծ ֆինանսական «մակաբույծն» այնպիսի վատ սովորություններն են, ինչպես ծխախոտը, սերը ալկոհոլի հանդեպ, մոլախաղերը, շոփինգամոլությունը և այլն: Նմանատիպ կործանիչ սովորությունները կարող են տարիներով կործանել մարդուն և նրա ընտանիքը: Նման «մակաբույծներից» ազատվելը չափազանց դժվար է լինում կամ անգամ անհնար առանց մասնագետների օգնության: Զգո′ն եղեք և մի′ հայտնվեք այդ ծուղակում:-0-

Նյութը պատրաստվել է ԱՄԻ «Նովոստի–Արմենիա»–ի և ՀՀ կենտրոնական բանկի Սպառողների շահերի պաշտպանության և ֆինանսական կրթման կենտրոնի (www.abcfinance.am) «Ֆինանսական գրագիտություն» համատեղ նախագծի շրջանակում:-0-