«Խավոտ սև անցք». Սթիվեն Հոքինգի վերջին աշխատությունը հրապարակվել է հետմահու

ԵՐԵՎԱՆ, 13 հոկտեմբերի. /Նովոստի-Արմենիա/. Սթիվեն Հոքինգի գործընկերները հրապարակել են գիտնականի վերջին աշխատությունը, որի վրա բրիտանացի ֆիզիկոսն աշխատել է իր կյանքի վերջին տարիներին, գրում է BBC-ի ռուսական ծառայությունը:

Հոքինգը հասցրել է ավարտել աշխատանքն իր մահից տառացիորեն մի քանի օր առաջ` այս տարվա մարտին, բայց հենց հոդվածը լրացրել է նրա համահեղինակը` Քեմբրիջի համալսարանի պրոֆեսոր Մալքոլմ Փերին:

Այն նվիրված է, այսպես կոչված, տեղեկատվական պարադոքսին` գիտնականը մի քանի տասնամյակ փորձել է հասկանալ, թե ինչ է կատարվում տեղեկության հետ սև անցքերում:

Հոքինգի և Փերիի հոդվածը կոչվում է Black Hole Entropy and Soft Hair («Սև անցքի էնտրոպիա և թեթև աղվամազ») և շարունակում է բրիտանացի գիտնականի` սև անցքերի ուսումնասիրմանը նվիրված աշխատությունների շարքը:

Առաջին հայացքից հոդվածի այսքան տարօրինակ անվանումը կապված է սև անցքում «մազերի բացակայության ֆիզիկական թեորեմի» հետ, որտեղ «մազերը» այն մատերիայի մասին տեղեկության փոխաբերությունն է, որը սև անցքը կլանում է և հետ չի վերադարձնում:

Հոքինգի հաշվարկներով, սև անցքերը պետք է տարրական մասնիկներ ճառագայթեն և ժամանակի ընթացքում գոլորշիանան, սակայն դա հակասում է քվանտային մեխանիկայի ընդհանուր սկզբունքներին:

Այդ հակասությունը ստացել է «տեղեկատվական պարադոքս» անվանումը: Այս աշխատությունը չի լուծում պարադոքսն ամբողջությամբ, բայց նշում է բացատրության հնարավոր ուղին ֆոտոնների հաշվին:

Հոքինգն ու Փերին այս թաղանթն անվանել են «թեթև աղվամազ», դրանով կարելի է դատել սև անցքի էնտրոպիայի մասին, իսկ դա կարևոր քայլ է քվանտային տիեզերական ձգողականության տեսության կառուցման հարցում: -0-