ԵՐԵՎԱՆ, 30 դեկտեմբերի ./Նովոստի-Արմենիա/. Պարբերական հիվանդության (ընտանեկան միջերկրածովյան տենդ - FMF) բարդ ասպեկտներից մեկը ճշգրիտ ախտորոշումն է, քանի որ FMF- ը որոշ դեպքերում ունի կլինիկական պատկեր, որը նման է այլ հիվանդությունների:
Այնուամենայնիվ, պարբերական հիվանդության վաղ ախտորոշումը կարևոր է, քանի որ հակառակ դեպքում առաջանում է ամիլոիդոզի նման լուրջ և կյանքին սպառնացող բարդությունների ռիսկ «Պարբերական հիվանդություն» հատուկ նախագծի շրջանակում «Նովոստի-Արմենիա» գործակալությունը ներկայացնում է հինգ հրատապ քայլեր, որոնք պետք է ձեռնարկվեն պարբերական հիվանդության ախտանիշները հայտնաբերելուց հետո:
Քայլ 1. եթե առկա է պարբերական հիվանդության ընտանեկան պատմություն (հարազատներից մեկը հիվանդ է եղել / հիվանդ է) և կան հիվանդության ախտանիշներ (պարբերաբար ի հայտ եկող տենդ, որովայնի կամ կրծքավանդակի ցավ, հոդացավ, առաջանում է բնորոշ ցան), ապա պետք է դիմել բժշկի` ախտորոշումը հաստատելու համար։ Ռուսաստանում պարբերական հիվանդությամբ հիմնականում զբաղվում են ռևմատոլոգները:
Հաճախ այդպիսի հիվանդներին կարող են զննել գաստրոէնտերոլոգները, նեֆրոլոգները, ալերգոլոգ-իմունոլոգները: Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանում գործում է պարբերական հիվանդության հատուկ կենտրոն, այս հիվանդությունը բուժվում է նաև այլ բժշկական կենտրոնների հատուկ բաժանմունքներում:
Հնարավորության դեպքում անհրաժեշտ է այցելել բժշկի նոպայի ժամանակ, որպեսզի օբյեկտիվ հետազոտություն անցկացնեն և արյան անալիզ վերցնեն` բորբոքումն ախտորոշելու համար:
Եթե բժիշկը կասկածի պարբերական հիվանդություն, ախտորոշումն անհրաժեշտ է հաստատել գենետիկ թեստի միջոցով։ Բժիշկը կտրամադրի ուղեգիր։
Ախտորոշումը դրվում է կլինիկական պատկերի և պացիենտի ազգային պատկանելիության հիման վրա, սակայն ախտորոշման հարցում լիարժեք վստահ լինելու համար պետք է անցնել գենետիկ հետազոտություն։
Քայլ 2. եթե ախտորոշումն արդեն դրվել է, ապա ցանկացած այլ հարցերով բժշկական խորհրդատվության ժամանակ պետք է անպայման նշել պարբերական հիվանդության առկայության մասին, քանի որ դա կօգնի խուսափել անպետք հետազոտություններից և բժշկական պրոցեդուրաներից։ Մասնավորապես, նման պացիենտները կարող են հայտնվել վիրահատական սեղանի վրա, քանի որ ընտանեկան միջերկրածովյան տենդի ախտանիշները կարող են նման լինել սուր վիրաբուժական հիվանդության, օրինակ` կույր աղու բորբոքման։
Քայլ 3. երբ պարբերական հիվանդության ախտորոշումը հաստատվում է, բժիշկը նշանակում է այս հիվանդության հիմնական դեղորայքը`կոլխիցինը։ Դեղորայքի չափաբաժինը որոշվում է անհատական, այն աստիճանաբար ավելացնում են մինչև այն չափաբաժին, որի ժամանակ ախտանիշները վերանում են։ Մեծամասամբ կոլխիցինը բավարար է հիվանդության ախտանիշները վերացնելու և ամիլոիդոզի (կյանքի համար վտանգավոր հիվանդություն) զարգացումը կանխելու համար։
Կոլխիցինով բուժումն արդյունավետ է դեպքերի ճնշող մեծամասնության պարագայում և թույլ է տալիս չեզոքացնել հիվանդությունը պացիենտների հիմնական մասի մոտ։ Դեղորայքի ճիշտ ընդունման դեպքում պացիենտների 60%–ի մոտ նոպաներն անհետանում են, 30%–ի մոտ գրանցվում է մասնակի արդյունք։
Քայլ 4. հիշեցնենք, որ պարբերական հիվանդությունն անբուժելի է, այդ պատճառով այդ ախտանիշով մարդիկ պետք է ողջ կյանքի ընթացքում ընդունեն անհրաժեշտ դեղամիջոցներ, ինչպես նաև պարբերաբար անցնեն համապատասխան բուժզննում։ Պարբերական հիվանդությունը պետք է անպայման բուժել, քանի որ դա առաջին հերթին թույլ է տալիս հասնել բարձր կենսամակարդակի` գրեթե առանց սրացումների, երկրորդը`նվազեցնել ամիլոիդոզի զարգացման և երիկամները կորցնելու ռիսկը։
Քայլ 5. որոշ դեպքերում կոլխիցինը բավարար չէ բորբոքումը (ռեզիստենտություն) ճնշելու համար, կամ այն առաջացնում է կողմնակի ազդեցություններ, որոնք էապես նվազեցնում են հիվանդի կյանքի որակը (ծանր փորլուծություն, փսխում, արյան բաղադրության փոփոխություն և այլն): Նման հիվանդների համար հիմա հաջողությամբ կիրառվում են նոր դասի դեղամիջոցներ, որոնք գրանցված են Ռուսաստանում` գենա–ինժեներային կենսաբանական դեղեր: Դրանք հզոր ազդեցություն ունեն նոպաների զարգացման պատճառի վրա, մեծ թվով կլինիկական հետազոտություններ են անցել և ունեն անվտանգության լավ պրոֆիլ:
Եթե պացիենտի մոտ գենետիկորեն հաստատված է ախտորոշումը, կա կոլխիցինի ապացուցված ռեզիստենտություն կամ անտանելիություն, ապա կարելի է դիմել բուժող բժշկին` բուժումը շտկելու և դեղորայք նշանակելու համար: Ռուսաստանում նման թերապիան պացիենտների համար անվճար է:
ԿԱՐԵՎՈՐ. Պարբերական հիվանդությունը կարևոր է ժամանակին հայտնաբերել, հաստատել ախտորոշումը և սկսել բուժումը: Պացիենտների մեծ մասին բուժման համար բավարար է ընդունել կոլխիցին: Եթե հիվանդության ընթացքն ավելի բարդ է կամ հիվանդը դժվար է տանում կոլխիցինի ընդունումը, ապա կարելի է դիտարկել կենսաբանական թերապիայի կիրառումը:
Ճիշտ բուժման դեպքում պարբերական հիվանդությունը չի ազդում մարդու կյանքի վրա: Պացիենտը պահպանում է կյանքի բնականոն ռիթմը, որին ավելանում է միայն դեղորայքի մշտական ընդունումը` պարբերական հիվանդության նոպաները չեզոքացնելու համար: FMF ունեցող մարդիկ գործնականում կարող են զբաղվել ցանկացած տեսակի գործունեությամբ և չպահել հատուկ դիետա:–0–
* Օգտագործված լուսանկարներում պատկերված չեն իրական պացիենտներ
