ՀՀ–ում այսօրվանից ուժի մեջ մտավ անկանխիկ գործառնությունների մասին օրենքը. ներկայացնում ենք դրա առանցքային դրույթները
ԵՐԵՎԱՆ, 1 հուլիսի./Նովոստի–Արմենիա/. Հայաստանում 2022թ.–ի հուլիսի 1–ից ուժի մեջ է մտել «Անկանխիկ գործառնությունների մասին» օրենքը, որն ընդունվել է հունվարի 18–ին մի շարք հարակից օրենքների հետ։ Այսպիսով, ֆիզիկական անձանց կողմից 300 հազար դրամից ավել (մոտ 700 դոլար) գումարով իրականացվող ցանկացած գործարք այսուհետ պետք է իրականացվի անկանխիկ։
Այս տարի օրենքը կսկսի գործել Երևանում, 2023թ.–ին` մարզկենտրոններում, իսկ 2024թ.–ին` Հայաստանի ամբողջ տարածքում։
2022թ.–ի հունիսի 9–ին ԱԺ–ն հաստատեց «Անկանխիկ գործառնությունների մասին» օրենքում նախատեսված փոփոխությունները, ըստ որոնց` 300 հազար դրամը գերազանցող գործարքը, որի դիմաց վճարումը կատարվել է կանխիկ, ճանաչվում է չեղյալ։ Օրենքը նախատեսում է, որ Հայաստանի բոլոր առևտրային կետերում, բացի կրպակներից, պետք է հնարավոր լինի կատարել անկանխիկ վճարում։
Օրենքի գործողության ոլորտները
ԿԲ–ի հայտարարության մեջ նշվում է, որ առանձին գործարքների, օրինակ՝ կրթաթոշակների, պետական գնումների, բժշկական, կրթական, նոտարական, փաստաբանական, այդ թվում՝ խորհրդատվական ծառայությունների դիմաց կատարվող վճարների մասով, սահմանվել է դրանք ամբողջությամբ անկանխիկ իրականացնելու պահանջ։
Անկանխիկ են լինելու նաև աշխատավարձերը, բանկերի, վարկային կազմակերպությունների կողմից տրամադրվող վարկերը և փոխառությունները: Տրամադրված փոխառությունների մարումը, ապահովագրական հատուցումները ևս կատարվելու են անկանխիկ եղանակով:
Մասնակից բանկեր
ՀՀ տարածքում գործունեություն ծավալող առևտրային բանկերից երկուսը, մասնավորապես՝ «ԱԿԲԱ ԲԱՆԿ» ԲԲԸ-ն և «ԱՄԵՐԻԱԲԱՆԿ» ՓԲԸ-ն, Հայաստանի Հանրապետության Կենտրոնական բանկի բաց օֆերտայի և բանկերի միջև տեղի ունեցած քննարկումների հիման վրա, հանձն են առել և իրականացրել են համապատասխան մեծածավալ ներդրումներ և աշխատանքներ՝ շահառուների մոտ ՀԴՄ սարքերի միջոցով անկանխիկ վճարումներ ընդունելու համակարգի ակտիվացման նպատակով։
ԿԲ–ն նշում է, որ կարելի է դիմել նշված բանկեր համապատասխան ծառայությունները ստանալու համար:
Միաժամանակ այն հարկ վճարողները, ովքեր մինչ օրս չեն ունեցել նման հնարավորություն, ևս կարող են օգտվել նշյալ համակարգից՝ հնարավորինս նվազագույն սակագներով: Նշյալ տեղեկատվության մասին հարկ վճարողները համապատասխան ծանուցում կստանան նաև ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի «Հարկատու-3» տեղեկատվական հարթակի միջոցով:
Միջնորդավճար
ՀՀ կենտրոնական բանկն իր նորմատիվ իրավական ակտերով կարող է սահմանել անկանխիկ գործառնությունների համար միջնորդավճարների առավելագույն և նվազագույն սահմանաչափերը, ինչպես նաև դրանց վճարման դեպքերը, կարգը և պայմանները:
Այս առումով, Կենտրոնական բանկը պարբերաբար վերլուծելու է ՀՀ բանկերի կողմից գանձվող միջնորդավճարների սահմանաչափերը և աշխատանքներ է իրականացնելու դրանց օպտիմալացման ուղղությամբ:
Շրջանառության ծավալների մեծացմանը զուգընթաց սպասվում են սակագների հետագա վերանայումներ՝ նվազման ուղղությամբ:
Վերահսկողություն
Ինչպես հայտնում են Պետեկամուտների կոմիտեից, 2022 թվականի հուլիսի 1-ից ուժի մեջ է մտնում «Անկանխիկ գործառնությունների մասին» ՀՀ օրենքը, որի շրջանակում ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեն պատրաստ է իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակում իրականացնել պատշաճ վերահսկողություն:
Միաժամանակ, կոմիտեն տեղեկացնում է, որ առաջացած օբյեկտիվ խնդիրների պարագայում (եթե այդպիսիք առաջանան), վարչարարություն չի իրականացվելու, իսկ սկզբնական շրջանում, առհասարակ, կոմիտեն իրականացնելու է պարզեցված վարչարարություն՝ հսկողությունն ուղղելով ռիսկային ոլորտներ՝ ըստ մշակված ռիսկի չափանիշների։
Կոմիտեն հորդորում է հարկ վճարողներին ձեռնարկել բոլոր հնարավոր միջոցները՝ «Անկանխիկ գործառնությունների մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված պահանջների կատարումն ապահովել սեղմ ժամկետում:
Նյութը պատրաստվել է ԱՄԻ «Նովոստի–Արմենիա»– ի և ՀՀ կենտրոնական բանկի Սպառողների շահերի պաշտպանության և ֆինանսական կրթման կենտրոնի (www.abcfinance.am) «Ֆինանսական գրագիտություն» համատեղ նախագծի շրջանակում։-0-
