ԵՐԵՎԱՆ, 27 հոկտեմբերի. /Նովոստի–Արմենիա/. Հայկական ավանդական խորովածը մսից պատրաստվող ամենաօգտակար ճաշատեսակն է, «Նովոստի–Արմենիա» գործակալությանն ասաց «Հայ խոհարարական ավանդույթների զարգացման և պահպանման» հասարակական կազմակերպության ղեկավար Սեդրակ Մամուլյանը։
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) և Քաղցկեղի հետազոտությամբ զբաղվող միջազգային գործակալության (International Agency for Research on Cancer) մասնագետները եկել են այն եզրակացության, որ վերամշակված միսն աղիների քաղցկեղի առաջացման պատճառներից մեկն է։ Նման տվյալներ են ներկայացված ԱՀԿ–ի և IARC–ի հաշվետվության արդյունքում հրապարակված մամուլի հաղորդագրության մեջ։
«Գոյություն ունի մսի ջերմային մշակման հինգ ռեժիմ։ Դրանցից ամենաօպտիմալը, որն առավելագույնս պահպանում է մսի օգտակար հատկությունները, հայկական ավանդական խորովածն է, այսինքն` բաց կրակի վրա տապակած միսը», – նշում է Մամուլյանը։
Խոհարարի կարծիքով` միսն օգտակար նյութերն ամենաշատը «կորցնում է» եփելիս։
Փորձագետը նշեց, որ սննդում մսի և մսամթերքի օգտագործման մշակույթը Հայաստանում ձևավորվել է երկար դարերի ընթացքում։
Նա նաև ընդգծեց, որ հայերն օգտագործում են այնքան միս, որքան անհրաժեշտ է օրգանիզմին։
«Մեր խոհանոցն ամենազարգացածն ու բազմազանն է, իսկ մեր երկրի բնական պայմանների ու աշխարհագրական դիրքի շնորհիվ Հայաստանում աճում է բարձրորակ պտուղ–բանջարեղեն», – ասաց Մամուլյանը։
Դիետոլոգ Վարդանուշ Պետրոսյանն իր հերթին կածում է, որ նրբերշիկը, երշիկեղենը, ֆիլեն, խոզապուխտն ու մսից պատրաստվող այլ ենթամթերքները պարունակում են կանցերոգեններ, որոնք կարող են դառնալ քաղցկեղային հիվանդությունների առաջացման պատճառ, նա խորհուրդ տվեց չօգտագործել նման սննդամթերք։
ԱՀԿ–ի և IARC–ի զեկույցում նշվում է, որ առողջության համար վտանգավոր մսի կատեգորիայում ներառված է նաև այն սննդամթերքը, որը ենթարկվում է մշակման պիտանելիության ժամկետը երկարացնելու կամ համային որակները փոխելու համար, խոսքը մասնավորապես ապխտած, պահածոյացված և աղի մեջ դրած մսամթերքի մասին է։ Օրգանիզմի համար վտանգավոր են քիմիական նյութերը, որոնք օգտագործվում են մսի պահածոյացման, աղի մեջ դնելու և այլ տեսակի մշակումների համար։ ԱՀԿ–ն վերամշակված մսին «շնորհել է» կանցերոգենության ամենաբարձր մակարդակն ալկոհոլի, ծխախոտի ծխի, մկնդեղի նման։
Խոսելով հայկական ավանդական բաստուրմայի և սուջուխի մասին` Պետրոսյանն ասաց, որ դրանք չեն ներառվում վտանգավոր կանցերոգեն մսամթերքի խմբում, սակայն հարկավոր է պահպանել դրանց պատրաստման ճիշտ պատրաստման եղանակը և տեխնոլոգիան։
«Ամեն դեպքում չարժե չարաշահել այդ մթերքները», – ավելացրեց նա։ Դիետոլոգի խոսքով` տապակած միսը ևս ավելացնում է ուռուցքային հիվանդությունների զարգացման ռիսկը։
«Ավելի լավ է օգտագործել եփած, բաց կրակի, շիկացած ածուխի վրա կամ ջեռոցում տապակած միս», – ասաց նա։
Դիետոլոգի կարծիքով` օգտակար է խելամիտ չափաբաժնով մսի օգտագործումը (շաբաթական 2–3 անգամ)։–0–
