Թուրքիան ԱՄՆ–ի հետ ստորագրած համաձայնագրով ստացել է իրավունքներ տարածաշրջանի քրիստոնեական ժառանգության նկատմամբ. ԱՄՆ–ի հայերն ու հույները վրդովված են
20.01.2021,
14:03
Թուրքիան ԱՄՆ–ի հետ ստորագրած համաձայնագրով ստացել է իրավունքներ տարածաշրջանի քրիստոնեական ժառանգության նկատմամբ. ԱՄՆ–ի հայերն ու հույները վրդովված են

ԵՐԵՎԱՆ, 20 հունվարի./Նովոստի–Արմենիա/. ԱՄՆ–ի հայկական և հունական համայնքները, ինչպես նաև մի շարք միջազգային կազմակերպություններ վրդովված են ԱՄՆ–ի և Թուրքիայի միջև փոխըմբռնման հուշագրի ստորագրմամբ, որը Թուրքիային օրինական իրավունք է տալիս տարածաշրջանի բնիկ ժողովուրդների և այլ փոքրամասնությունների ծավալուն կրոնական–մշակութային ժառանգության նկատմամբ։
Ինչպես «Նովոստի–Արմենիա» գործակալությանը հայտնեցին Ամերիկայի հայ ազգային կոմիտեից (ANCA), այս կատաստրոֆիկ փաստաթուղթը ստորագրվել է Թրամփի վարչակազմի աշխատանքի վերջին ժամերի ընթացքում։
Համաձայնագիրը ստորագրվել է ավելի քան մեկ տարի առաջ Թուրքիայի կառավարության ներկայացրած հայցին ի պատասխան։ Կատեգորիկ բացասական գնահատական են ներկայացրել ANCA–ն, Առաջնորդության հույն–ամերիկյան խորհուրդը, «Ի պաշտպանություն քրիստոնյաների» կազմակերպությունը (IDC), բազմաթիվ մշակութային և իրավապաշտպան կազմակերպություններ, այդ թվում` Արվեստի թանգարանների տնօրենների ասոցիացիան, Մշակութային քաղաքականության կոմիտեն (CCP), Գլոբալ ժառանգության դաշինքը (GHA), Պրոֆեսիոնալ դրամագետների միջազգային ասոցիացիան (IAPN):
«Չնայած ANCA–ի, Առաջնորդության հույն–ամերիկյան խորհրդի և IDC–ի բողոքներին, Թրամփի վարչակազմը գնաց այդ անխոհեմ և անպատասխանատու քայլին` լավ գիտակցելով, որ Թուրքիան վերջին երկու հարյուրամյակի ընթացքում բաց և սիստեմատիկ կերպով ոչնչացրել է փոքրամասնություններին` պղծելով նրանց սրբավայրերն ու մաքրելով անգամ հիշողությունը դրանց մասին վաղեմի ու հնագույն հայրենիքից», – ընդգծել է ANCA–ի գործադիր տնօրեն Արամ Համպարյանը։
Դոկտոր Էլիզաբեթ Պրոդրոմուն, ով 2004–2012թթ.–ին աշխատել է ԱՄՆ–ի միջազգային կրոնական ազատության հանձնաժողովում, ստորագրված համաձայնագիրն անվանել է «սյուրռեալիստական պահ ԱՄՆ–ի արտաքին քաղաքականության մեջ»։
Նա հայտարարել է, որ մշակութային ժառանգության փորձագետների` փաստաթղթավորված ծավալուն վկայությունները կասկած չեն թողնում, որ Թուրքիան այս տարածաշրջանի մշակութային ժառանգության ամենամեծ սպառնալիքն է։
ANCA–ից նշել են, որ չնայած հուշագրի վերջնական տեքստը չի հրապարակվել, Թուրքիան իր հայցում կոչ է անում սահմանափակումներ ներդնել իր տարածքում գտնվող բոլոր դարաշրջանների (սկսած նախապատմական շրջանից մինչև ժամանակակից) արվեստի բոլոր ստեղծագործություններն ԱՄՆ ներկրելու նկատմամբ։–0–
Ինչպես «Նովոստի–Արմենիա» գործակալությանը հայտնեցին Ամերիկայի հայ ազգային կոմիտեից (ANCA), այս կատաստրոֆիկ փաստաթուղթը ստորագրվել է Թրամփի վարչակազմի աշխատանքի վերջին ժամերի ընթացքում։
Համաձայնագիրը ստորագրվել է ավելի քան մեկ տարի առաջ Թուրքիայի կառավարության ներկայացրած հայցին ի պատասխան։ Կատեգորիկ բացասական գնահատական են ներկայացրել ANCA–ն, Առաջնորդության հույն–ամերիկյան խորհուրդը, «Ի պաշտպանություն քրիստոնյաների» կազմակերպությունը (IDC), բազմաթիվ մշակութային և իրավապաշտպան կազմակերպություններ, այդ թվում` Արվեստի թանգարանների տնօրենների ասոցիացիան, Մշակութային քաղաքականության կոմիտեն (CCP), Գլոբալ ժառանգության դաշինքը (GHA), Պրոֆեսիոնալ դրամագետների միջազգային ասոցիացիան (IAPN):
«Չնայած ANCA–ի, Առաջնորդության հույն–ամերիկյան խորհրդի և IDC–ի բողոքներին, Թրամփի վարչակազմը գնաց այդ անխոհեմ և անպատասխանատու քայլին` լավ գիտակցելով, որ Թուրքիան վերջին երկու հարյուրամյակի ընթացքում բաց և սիստեմատիկ կերպով ոչնչացրել է փոքրամասնություններին` պղծելով նրանց սրբավայրերն ու մաքրելով անգամ հիշողությունը դրանց մասին վաղեմի ու հնագույն հայրենիքից», – ընդգծել է ANCA–ի գործադիր տնօրեն Արամ Համպարյանը։
Դոկտոր Էլիզաբեթ Պրոդրոմուն, ով 2004–2012թթ.–ին աշխատել է ԱՄՆ–ի միջազգային կրոնական ազատության հանձնաժողովում, ստորագրված համաձայնագիրն անվանել է «սյուրռեալիստական պահ ԱՄՆ–ի արտաքին քաղաքականության մեջ»։
Նա հայտարարել է, որ մշակութային ժառանգության փորձագետների` փաստաթղթավորված ծավալուն վկայությունները կասկած չեն թողնում, որ Թուրքիան այս տարածաշրջանի մշակութային ժառանգության ամենամեծ սպառնալիքն է։
ANCA–ից նշել են, որ չնայած հուշագրի վերջնական տեքստը չի հրապարակվել, Թուրքիան իր հայցում կոչ է անում սահմանափակումներ ներդնել իր տարածքում գտնվող բոլոր դարաշրջանների (սկսած նախապատմական շրջանից մինչև ժամանակակից) արվեստի բոլոր ստեղծագործություններն ԱՄՆ ներկրելու նկատմամբ։–0–