Հայ-թուրքական արձանագրությունների վավերացումը հնարավոր է միայն կողմերի վրա ԱՄՆ-ի ուժեղ ճնշման դեպքում, չորեքշաբթի լրագրողներին ասաց Ընդդիմադիր հայ ազգային կոնգրեսի ներկայացուցիչ, արտաքին կապերի խորհրդարանական հանձնաժողովի նախկին ղեկավար Հովհաննես Իգիթյանը։
Սակայն, ըստ նրա, ներկայումս դա քիչ հավանական է, քանի որ Վաշինգտոնում գիտակցում են, որ նման քաղաքականությունն անսպասելի հետևանքների կունենա։
Իգիթյանը կարծում է, որ ամերիկյան ճնշման արդյունքում կողմերը կարող են վավերացնել հայ-թուրքական արձանագրությունները և նույնիսկ բացել սահմանը, բայց նրանց հարաբերությունների ապագան հարցականի տակ է, քանի որ երկու երկրների հասարակություններում դեռ թշնամանք կա միմյանց նկատմամբ, և այդ պայմաններում որոշ ժամանակ անց սահմանը կարող է կրկին փակվել։
«Բացի այդ գոյություն ունի ղարաբաղյան խնդիրը, առանց որի լուծման Թուրքիան չի համաձայնի հարաբերություններ կարգավորել Հայաստանի հետ։ Այդ պատճառով Վաշինգտոնում կայանալիք գագաթնաժողովի ժամանակ Օբաման նախևառաջ այդ հարցին կանդրադառնա, մասնավորապես ճնշում գործադրելով Հայաստանի վրա՝ նպատակ ունենալով արագ կերպով կարգավորել հակամարտությունը»,- ընդգծեց Իգիթյանը։
Հայաստանի և Թուրքիայի արտգործնախարարներ Էդվարդ Նալբանդյանն ու Ահմեդ Դավութօղլուն հոկտեմբերի 10-ին Ցյուրիխի համալսարանում ստորագրեցին «Դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման մասին արձանագրությունը» և «Երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին արձանագրությունը»: Փաստաթղթերը ստորագրումից հետո պետք է հավանության արժանանան երկու երկրների խորհրդարանների կողմից:
Հայաստանի և Թուրքիայի միջև չկան դիվանագիտական հարաբերություններ, իսկ 1993-ից, պաշտոնական Անկարայի նախաձեռնությամբ, փակ է հայ-թուրքական սահմանը։ Հարաբերությունները բարդացան, երբ Անկարան սկսեց սատարել ադրբեջանական դիրքորոշմանը՝ ղարաբաղյան հարցում, և երբ Թուրքիան կտրուկ արձագանքեց Օսմանյան կայսրությունում 1915թ. հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացին:
Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկիզբ է առել 1988 թ.-ին, երբ հիմնականում հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին։
1991 թ. դեկտեմբերի 10-ին, Խորհրդային Միության փլուզումից մի քանի օր առաջ, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցավ հանրաքվե, որի ժամանակ բնակչության ճնշող մեծամասնությունը՝ 99,89 տոկոսը Ադրբեջանից ամբողջովին անկախանալու կողմ քվեարկեց։
Դրանից հետո սկսվեցին լայնամասշտաբ ռազմական գործողություններ, որոնց հետևանքով Ադրբեջանը կորցրեց վերահսկողությունը Լեռնային Ղարաբաղի և նրան հարակից յոթ շրջանների նկատմամբ։
1994 թ.-ի մայիսի 12-ին՝ զինադադարի մասին համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելուց հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները։ Պատերազմի հետևանքով երկու կողմից զոհվեց մոտավորապես 25-30 հազ մարդ և մոտ մեկ միլիոնը ստիպված եղավ լքել բնակավայրերը։--0--
