ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահները Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների՝ Մոսկվայում կայացած հանդիպման արդյունքում ղարաբաղյան հակամարտությանը վերաբերող որևէ փաստաթղթի ստորագրում չեն ակնկալում, «Ամերիկայի ձայնին» տված հարցազրույցում ասել է ամերիկացի համանախագահ Մեթյու Բրայզան:
«Մենք հուսով ենք, որ երկու երկրի նախագահները համաձայնության կգան կարգավորման կարևորագույն սկզբունքներից գոնե մի քանիսի շուրջ, որոնց շուրջ մինչ այժմ համաձայնություն ձեռք չէր բերբել», - մեջբերում է համանախագահի խոսքերը «Արմենիա» հեռուստատեսությունը:
Խոսելով կարգավորման մադրիդյան սկզբունքների մասին՝ Բրայզան նշել է, որ ԵԱՀԿ ՄԽ-ն չի կարող որևէ մանրամասնություն հրապարակել՝ ավելացնելով, որ չգիտի հրապարակային ընթացող որևէ բանակցային գործընթաց:
«Գաղտնիության սկզբունքը չափազանց կարևոր է բանակցություններում», - հայտարարել է Բրայզան՝ ընդգծելով, որ երբ կողմերը համաձայնության հանգեն, ապա ամբողջ տեղեկատվությունը կներկայացվի հանրությանը ողջ ծավալով:
Խոսելով բանակցային գործընթացի վերաբերյալ ՌԴ, Ֆրանսիայի և ԱՄՆ-ի նախագահների վերջին հայտարարության մասին՝ ամերիկացի համանախագահն ասել է, որ այս հայտարարության նպատակն է ցույց տալ աշխարհին, որ նախագահներն աջակցում են ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների գործունեությանը:
Ռուսաստանի, ԱՄՆ–ի և Ֆրանսիայի նախագահներ Դմիտրի Մեդվեդևը, Բարաք Օբաման և Նիկոլյա Սարկոզին նախօրեին հանդես են եկել հայտարարությամբ, որում ասվում է, որ Երևանին և Բաքվին կներկայացվի Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ վերջին առաջարկությունների տարբերակը: Հայտարարության մեջ նախագահները հանձնարարում են իրենց միջնորդներին Ադրբեջանի և Հայաստանի նախագահներին ներկայացնել 2007 թվականի նոյեմբերի 29-ի մադրիդյան փաստաթղթի թարմացված տարբերակը, որը պարունակում է համանախագահների հիմնական սկզբունքների ձևակերպումների վերաբերյալ վերջին առաջարկությունները:
Բրայզայի կարծիքով՝ երկու երկրների նախագահների միջև ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանն ուղղված բանակցությունները վերջին ժամանակներում ակտիվացել են, քանի որ «բանակցություններում առաջընթաց է նկատվել, և նախագահներն ավելի լավ են կարողանում հասկանալ միմյանց՝ հիմնվելով փոխադարձ հարգանքի և հակամարտությունը լուծելու մտադրության վրա»:
Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկիզբ է առել 1988 թ.-ին, երբ հիմնականում հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին։
1991 թ. դեկտեմբերի 10-ին, Խորհրդային Միության փլուզումից մի քանի օր առաջ, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցավ հանրաքվե, որի ժամանակ բնակչության ճնշող մեծամասնությունը՝ 99,89 տոկոսը Ադրբեջանից ամբողջովին անկախանալու կողմ քվեարկեց։
Դրանից հետո սկսվեցին լայնամասշտաբ ռազմական գործողություններ, որոնց հետևանքով Ադրբեջանը կորցրեց վերահսկողությունը Լեռնային Ղարաբաղի և նրան հարակից յոթ շրջանների նկատմամբ։
1994 թ.-ի մայիսի 12-ին՝ զինադադարի մասին համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելուց հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները։ Պատերազմի հետևանքով երկու կողմից զոհվեց մոտավորապես 25-30 հազ մարդ և մոտ մեկ միլիոնը ստիպված եղավ լքել բնակավայրերը։
Զինադադարի ռեժիմի մասին համաձայնությունը պահպանվում է մինչ այժմ։
1992 թ.-ից մինչ օրս ընթանում են բանակցություններ հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում, որի համանախագահներն են ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան։-0-
