ՆԱՏՕ. ղարաբաղյան հակամարտության կողմերին զենք մատակարարող ցանկացած երկիր նպաստում է հակամարտության շարունակությանը

ԵՐԵՎԱՆ, 3 նոյեմբերի./Նովոստի–Արմենիա/. Ղարաբաղյան հակամարտության կողմերին զենք մատակարարող ցանկացած երկիր նպաստում է հակամարտության շարունակությանը, երեքշաբթի հայտարարեց Հարավային Կովկասում Հյուսիսատլանտյան դաշինքի կապի սպա Ուիլյամ Լահյուն ՀՀ–ում ՆԱՏՕ–ի շաբաթվան նվիրված մամուլի ասուլիսի շրջանակում։

Լահյուի խոսքով` ղարաբաղյան հակամարտության շրջանակում օգտագործվող սպառազինության հիմնական մատակարարը Ռուսաստանն է։ Խոսելով Թուրքիայի կողմից Ադրբեջանին զենք մատակարարելու մասին` փորձագետը նշեց, որ ՆԱՏՕ–ն չի կարող ինքնավար պետություններին արտաքին քաաքականություն թելադրել, չնայած, որ նրանք Դաշինքի անդամներ են։

«Ինչպես հայտնի է, ՆԱՏՕ–ն աջակցում է ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ լուծմանը։ Դաշինքը չի մասնակցում կարգավորման գործընթացին, սակայն քաղաքական տեսակետից աջակցում է հակամարտությունում ներգրավված կազմակերպություններին։ Այս խնդիրը ոչ միայն անդրադառնում է տարածաշրջանի անվտանգության վրա, այլ նաև արգելակում է տարածաշրջանի տնտեսական զարգացումը», – նշեց Լահյուն։

Խոսելով հակամարտության գոտի խաղաղարար ուժեր մտցնելու հնարավորության մասին` Լահյուն նշեց, որ դա հետաքրքիր հարց է, սակայն այն չի ներառվում ՆԱՏՕ–ի նպատակների ցանկում։

«Եթե Հայաստանն ու Ադրբեջանը, ինչպես նաև հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացում մասնակցող միջնորդները որոշեն, որ նման անհրաժեշտություն կա, և դա թույլ կտա խուսափել զոհերից, ապա հարցն, իհարկե, կարելի է քննարկել», –ասաց Լահյուն։

Նա նաև նշեց, որ Երևանի և ՆԱՏՕ–ի հարաբերությունները բացառիկ են այն իմաստով, Հայաստանը ՀԱՊԿ–ի միակ անդամն է, որը մասնակցում է ՆԱՏՕ–ի խաղաղարար գործողություններին։

«Այս ամենը վկայում է այն մասին, որ ՆԱՏՕ–ն հարգում է իր անկախ գործընկերների դիրքորոշումները։ Երևանի հետ աշխատանքի նպատակն է աջակցել ոչ միայն տարածաշրջանային, այլ նաև գլոբալ կայունությանը», – նշեց նա։

Նրա խոսքով` Հայաստանն ամբողջությամբ օգտագործում է համագործակցության այն մեխանիզմները, որոնք տրամադրում են Դաշինքի հետ գործընկերական հարաբերությունները, և Հայաստանի խաղաղարար ուժերը այդ ամենի ուղիղ ապացույցն են։

Հայաստանը 2004 թ.–ից մասնակցում է միջազգային խաղաղարար առաքելություններին։ Այս պահին հայկական համակազմերը տեղակայված են Կոսովոյում, Աֆղանստնում, ինչպես նաև հայ խաղաղապահները ՄԱԿ–ի հովանու ներքո առաքելություն են իրականացնում նաև Լիբանանում։

Հայաստանի և ՆԱՏՕ–ի միջև համագործակցությունն այս պահին կառուցվում է Հայաստան–ՆԱՏՕ անհատական գործընկերության ծրագրի համաձայն (Individual Partnership Action Plan - IPAP), որը ստորագրվել է 2005 թ.–ի դեկտեմբերին։ IPAP–ում Հայաստանի մասնակցությունը նախատեսում է տարածաշրջանային անվտանգության հարցերի շուրջ ՆԱՏՕ–ի հետ պարբերական խորհրդատվությունների անցկացում, անվտանգության ռազմավարության, Հայաստանի ռազմական դոկտրինի մշակում, պաշտպանական և բյուջետային պլանավորման գործընթացի արդիականացում և այլ հարցեր։

2007 թ.–ի մարտից Երևանում գործում է ՆԱՏՕ–ի տեղեկատվական կենտրոնը։


Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկսվել է 1988 թվականին, երբ գերազանցապես հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին: 1991թ.–ի դեկտեմբերի 10-ին Լեռնային Ղարաբաղում հանրաքվե անցկացվեց, որի ժամանակ մասնակիցների 99,89 տոկոսը քվեարկեց Ադրբեջանից լիովին անկախանալու օգտին:

Հանրաքվեին հաջորդեցին Ադրբեջանի ձեռնարկած ռազմական լայնածավալ գործողությունները, որոնց հետևանքով Ադրբեջանը կորցրեց վերահսկողությունը ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի, այլև հարակից յոթ շրջանների նկատմամբ:

1994թ.–ի մայիսի 12-ին զինադադարի վերաբերյալ եռակողմ համաձայնագիր կնքելուց հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները, որոնց հետևանքով երկու կողմն, ընդհանուր առմամբ, շուրջ 25-30 հազար զոհ ունեցավ, իսկ մոտ մեկ միլիոն մարդ էլ ստիպված լքեց բնօրրանը: Հրադադարի ռեժիմ հաստատելու վերաբերյալ համաձայնագիրը մինչ այսօր ուժի մեջ է:

1992 թվականից ի վեր հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ բանակցություններ են տարվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակում, որի համանախագահներն են ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան:-0-