ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի փորձագետների և ՀՀ Օմբուդսմենի պատրաստած «Մարդու իրավունքների պաշտպանությունը ՀՀ ԶՈՒ-ում կարգապահական քաղաքականություն իրականացնելիս» արտահերթ զեկույցը ներկայացվեց չորեքշաբթի Երևանում։
«Օրենքի գերակայության նկատմամբ հարգանքը և մարդու իրավունքների պաշտպանության հանդեպ քաղաքացիական վերահսկողությունը Զինված ուժերում ժողովրդավարական հասարակության հիմնական սկզբունքներն են»,- ասաց ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի ղեկավարի պաշտոնակատար Կարել Հովստրան (Carel Hofstra) զեկույցի շնորհանդեսի ընթացքում։
Ըստ նրա՝ զեկույցը վերաբերում է կարգապահական պատժամիջոցներին Զինված ուժերում, այն համատեղ ջանքերի արդյունք է և պատրաստված է 2008 թվականի հոկտեմբերին ստորագրված Փոխըմբռնման հուշագրի շրջանակներում։
«Այս ոլորտը այսօրվա դրությամբ չի ենթարկվել լուրջ ուսումնասիրության և հետագա վերլուծության կարիք ունի, որպեսզի կարգապահական պատժամիջոցները ԶՈՒ-ում համապաատասխանեն միջազգային չափորոշիչներին»,- ասաց նա։
Հովստրան նշեց, որ Հայաստանն իր վրա որոշակի պարտավորություններ է վերցրել մարդու իրավունքների պաշտպանության գծով, որոնք վերաբերում են նաև ԶՈՒ անձնակազմի իրավունքներին։
«Հայաստանը 1994 թվականին ստորագրել է ԵԱՀԿ կանոնակարգի կանոնները, որի հոդվածներից մեկով նշվում է, որ անվտանգության համակարգի զինծառայողները և աշխատակիցները պետք է ապահովեն մարդու իրավունքների պաշտպանությունը և մարդու հիմնարար ազատությունները ԵԱՀԿ սկզբունքներին և օրենսդրության դրույթներին համապատասխան»,- ասաց նա։
Միաժամանակ ԵԱՀԿ նախագահն ավելացրեց, որ տվյալ թեման կքննարկվի նաև Հայաստանի պաշտպանության նախարարի հետ, ով հետաքրքրություն է դրսևորել այս հարցում ՝ ելնելով մարդու իրավունքների ապահովման խթանման անհրաժեշտությունից ԶՈՒ շարքերում։
Իր հերթին ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպան Արմեն Հարությունյանը նշեց, որ տվյալ արտահերթ զեկույցը նպատակ ունի բացահայտել այն խնդիրները, որոնք հաճախ վերաբերում են մարդու իրավունքների խախտման պատճառ հանդիսացող կարգապահական օրենսդրությանն ու պրակտիկային Զինված Ուժերում։
«Հույս ունեմ, որ զեկույցում ներկայացված վերլուծությունն ու գնահատականները օգտակար ձեռնարկ են ՀՀ ԶՈՒ համակարգի բարեփոխման համար հանուն մարդու իրավունքների պաշտպանության»,- ասաց նա։
Միաժամանակ Հարությունյանն ընդգծեց, որ բոլոր դրական և բացասական դրսևորումները բանակի շարքերում արտացոլում են նմանատիպ իրավիճակներ հասարակությունում, և դա հաստատում է, որ Զինված ուժերը հասարակության հայելին են։
2008 թվականին Օմբուդսմենի գրասենյակ է ստացվել բանակին առնչվող մոտ 30 բողոք։ Այս առումով Հարությունյանն ասաց, որ զեկույցի հեղինակները այն կազմելիս հիմնվել են ոչ միայն ստացվող բողոքների, այլ սեփական մոնիտորինգի վրա։
«Մեր աշխատանքի ընթացքում մենք խնդիր չենք ունեցել մեզ պահանջվող տեղեկատվության առնչությամբ, ընդ որում այն դեպքում, երբ խոսքը գաղտնի տեղեկատվութայն մասին էր, զեկույցի հեղինակներն այն պարզապես չեն հրապարակել»,- պարզաբանեց նա։
«Քանի որ զինված ուժերը, ելնելով իրենց գործառույթներից, գործում են հիերարխիկ համակարգի օրենքով և որոշակի առանձնահատկություն ունեն կարգապահական հարցերում, այդ պատճառով պետք է կրեն անձնական պատասխանատվություն»,- նշեց նա։
Զեկույցում ընդգծվում է, որ այն խախտումները, որոնց նկատմամբ նախատեսվում են կարգապահական միջոցներ, պետք է հստակ սահմանված լինեն։
Ներկայացվում են նաև մի շարք առաջարկներ հրամանատարներին պատիժներ նշանակելու վերաբերյալ։ Զեկույցն անդրադառնում է նաև բանակում խախտումների կանխման հարցերին, հրամանատարների պատասխանատվությանը ներքին կարգերը սահմանելիս, ինչպես նաև տեղեկատվության հասանելիությանն ու ռազմական գաղտնիքին։ -0-
