Զատիկ` աշխարհասփյուռ հայության ամենամեծ և նվիրական տոնը

ԵՐԵՎԱՆ, 11 ապրիլի./Նովոստի–Արմենիա/. Զատիկը կամ Քրիստոսի Հրաշափառ Հարության տոնն ամբողջ աշխարհի հավատացյալ քրիստոնյաների ամենակարևոր տոներից մեկն է:

Եկեղեցական կանոնների համաձայն, Զատիկը նշվում է գարնանային լիալուսնից հետո առաջին կիրակի օրը` մարտի 21-ից ապրիլի 26-ը: Հատկանշական է, որ այդ օրը խորհրդանշում է նաև գարնան գալուստը, այդ իսկ պատճառով այն տոնում են նաև ոչ հավատացյալ մարդիկ:

Հայ Առաքելական Եկեղեցին այս տարի Սուրբ Հարության տոնը նշում է ապրիլի 12-ին:



Ղուկասի Ավետարանում մանրամասն նկարագրված է Փրկչի հարության պատմությունը: Հիսուս Քրիստոսի խաչելությունից և մահից հետո հանել են Նրա Մարմինը խաչից և տարել գերեզման, որի մուտքը մեծ քարով են փակել: Երեք օր անց Մարիա Մագդաղենացին, Սալոմեն և Հակոբի մայր Մարիան եկել են գերեզման՝ Տիրոջ մարմինն անուշաբույր յուղերով օծելու համար: Բայց տեսել են, որ գերեզմանի դուռը բաց է, իսկ Տիրոջ մարմինը չկա: Կանանց առջև հայտնված ճերմակ հանդերձներով երկու այր հարցրել են նրանց. «Ի՞նչ եք ողջին մեռածների մեջ փնտրում: Նա այստեղ չէ՝ Նա հարություն առավ (Ղուկ. 24: 5-6)»։

Յուղաբեր կանայք ավետել են Հարության լուրն առաքյալներին, ինչից հետո Հիսուսը հայտնվել է նրանց:

Հիսուս Քրիստոսի Հարությունը քրիստոնեության հիմքն է: Այդ պահից գրեթե երկու հազար տարի Զատիկը տոնվում է որպես ազատագրում, մեղքերից ապաշխարություն և վերադարձ առ Աստված:



47-օրյա Պահքից հետո, երբ ծոմապահները հրաժարվում են կենդանական ծագման ցանկացած կերակուրից, նույնիսկ ամենականգուն հավատացյալներն անհամբերությամբ սպասում են համեստ կերակուրի:

Յուրաքանչյուր տանտիրուհի շատ պատասխանատու է մոտենում տոնական սեղանի նախապատրաստմանը, որը թույլ է տալիս հանդիսավոր կերպով նշել Տիրոջ Հարությունը և կիսել ուրախությունը մտերիմների հետ: Եվ հայ կանայք նույնպես բացառություն չեն:



Հայերը, ինչպես և բոլոր քրիստոնյաները, հավկիթ են ներկում Զատկին: Տոնական սեղանին անպայման գինին է որպես փրկության խորհրդանիշ, կանաչեղեն, ձուկ՝ ի հիշատակ անապատում ժողովրդի կերակրվելուն հացով և ձկով: Այդ օրվա համար պատրաստվում է նաև բրինձ չամիչով և չորամրգերով:



Ինչպես նշեց Արթենյանը, Զատկին պատահական չեն թեթև ուտեստներ պատրաստում, քանի որ դրան նախորդել է Պահոց երկար շրջանը:

Զատկի նախօրեի երեկոյան Հայաստանի բոլոր եկեղեցիներում մատուցում են Ճրագալույցի պատարագ, որն ազդարարում է Զատկի տոնակատարությունների սկիզբը:

Կիրակի առավոտյան կատարվում է ժամերգություն, Անդաստանի արարողություն, ապա մատուցվում տոնական Ս. Պատարագ: Ս. Հարության տոնին հավատացյալները միմյանց ողջունում են «Քրիստոս Յարեաւ ի մեռելոց» ավետիսով, պատասխանում՝ «Օրհնեալ է Յարութիւնն Քրիստոսի»: Զատկի ողջույնի ուրախ խոսքը կոչված է հիշեցնել մարդկանց առաքյալների տրամադրությունը, ովքեր, երբ հանկարծ հայտնի է դառնում Հիսուսի Հարության լուրը, զարմանքով և հիացմունքով ասում էին իրար՝ «Քրիստոս հարյավ ի մեռելոց» և պատասխանում էին «Օրհնյալ է Հարությունը Քրիստոսի»:

Այս տարի կորոնավիրուսի տարածման պատճառով Հայ Առաքելական Եկեղեցին կոչ է արել հավատացյալներին հետևել ժամերգությանն առցանց։ Սուրբ Զատիկի տոնակատարությունները եկեղեցում տեղի են ունենալ դռնփակ։–0–