ԵՐԵՎԱՆ, 11 հունվարի. /Նովոստի-Արմենիա/. Հայաստանի Ազգային անվտանգության ծառայության ղեկավարությունը ցավակցություն է հայտնել խորհրդային լեգենդար հետախույզ Գևորգ Վարդանյանի մահվան կապակցությամբ: Նա մահացել է երեքշաբթի Մոսկվայի Բոտկինի անվան հիվանդանոցում՝ կյանքի 87-րդ տարում:
«Ազգային անվտանգության ծառայության ղեկավարությունը և ողջ անձնակազմը սգում է Գևորգ Անդրեյի Վարդանյանի մահը և իր խորը ցավակցությունը հայտնում նրա կնոջը` Գոհար Վարդանյանին, ընտանիքին, մերձավորներին և ընկերներին: Լեգենդար հետախույզի և համակրելի մարդու կերպարը միշտ վառ կմնա ընկերների, աշխատակիցների, բոլոր ճանաչողների սրտերում»,- ասվում է «Նովոստի-Արմենիա» գործակալությանը ԱԱԾ մամուլի կենտրոնից տրամադրած ուղերձում:
Փաստաթղթում նշվում է, որ Գևորգ Վարդանյանի անցկացրած փայլուն գործողությունները կարող են ընդգրկվել շատ երկրների հատուկ ծառայությունների դասագրքերում` որպես հետախույզի արդյունավետ աշխատանքի օրինակներ:
Գևորգ Անդրեյի Վարդանյանը ծնվել է 1924թ. փետրվարի 17-ին Դոնի Ռոստով քաղաքում՝ իրանահպատակ, ձիթհան գործարանի տնօրեն Անդրեյ Վասիլիի Վարդնայանի ընտանիքում:
1930 թվականին, երբ Գևորգը վեց տարեկան է եղել, ընտանիքը տեղափոխվել է Պարսկաստան: Նրա հայրը կապված է եղել խորհրդային արտաքին հետախուզության հետ և լքել է ԽՍՀՄ-ը հետախուզության առաջադրանքով: Առևտրային գործունեության քողի ներքո Անդրեյ Վարդանյանը հետախուզական ակտիվ գործակալի աշխատանք է իրականացրել: Հենց հոր ազդեցությամբ էլ Գևորգը հետախույզ է դարձել:
1940թ. փետրվարին 16 տարեկան Գևորգ Վարդանյանը կապ է հաստատել Թեհրանում Խորհրդային ռեզիդենտուրայի հետ և սկսվել է նրա հետախուզական, հերոսական գործունեությունը: Ռեզիդենտի հանձնարարությամբ Գևորգը գլխավորել է Թեհրանում և իրանական այլ քաղաքներում ֆաշիստական գործակալության և հիտլերյան հայտնաբերման հատուկ խումբը: Միայն երկու տարվա ընթացքում նրա խումբը մերկացրել է մոտ 400 մարդու, ովքեր այս կամ այն կերպ կապված են եղել հիտլերյան հետախուզության հետ:
1942 թվականին «Ամիրը» (օպերատիվ ծածկանուն) կատարել է հատուկ հետախուզական հանձնարարություն: Չնայած, որ Մեծ Բրիտանիան հակահիտլերյան կոալիցիայում ԽՍՀՄ-ի դաշնակիցն էր, դա չէր խանգարում անգլիացիներին ընդհատակյա աշխատանք իրականացնել ԽՍՀՄ-ի դեմ: Անգլիացիները Թեհրանում ստեղծել էին հետախուզական դպրոց, որում հավաքագրվում էին ռուսաց լեզվի իմացությամբ երիտասարդներ՝ հետագայում Միջին Ասիա և Անդրկովկաս նրանց տեղափոխելու նպատակով:
Կենտրոնի հանձնարարականով՝ «Ամիրը» հետախուզական դպրոց մտավ և անցավ ուսուցման լրիվ կուրս: Թեհրանի ռեզիդենտուրան ստացավ դպրոցի և նրա սաների մասին մանրամասն տեղեկություն: ԽՍՀՄ տարածք ներդրված շրջանավարտները վնասազերծվում կամ վերահավաքագրվում էին և աշխատում խորհրդային հետախուզության «հսկողության» ներքո:
«Ամիրն» ակտիվ մասնակցություն ուներ Թեհրանի խորհրդաժողովի «մեծ եռյակի» առաջնորդների անվտանգության ապահովման գործում 1943 թվականի նոյեմբեր-դեկտեմբերին:
Գևորգ Վարդանյանը կնոջ` Գոհար Վարդանյանի հետ Իրանում հաջողությամբ գործել է մինչև 1949 թվականը, այնուհետև իրենց գործունեությունը, ներառյալ 1992թ., շարունակել են այլ երկրներում:
Վերջին գործուղումից հետախույզները վերադարձել են 1986 թվականի աշնանը: Մի քանի ամիս անց Գոհար Վարդանյանը թոշակի է անցել, իսկ Գևորգ Վարդանյանը ծառայել է մինչև 1992 թվականը: Գևորգ Վարդանյանը Խորհրդային արտաքին հետախուզական ծառայության առաջին հետախույզն էր, որ իր կենդանության օրոք արժանացել է «Խորհրդային Միության Հերոսի» կոչման:
Գևորգ Վարդանյանն իր կյանքի ընթացքում արժանացել է պետական և կառավարական բազմաթիվ շքանշանների և այլ պարգևների, ինչպես նաև 85-ամյակի կապակցությամբ, ՀՀ նախագահի հրամանագրով պարգևատրվել է «Պատվո շքանշանով»:
Գնդապետ Գևորգ Վարդանյանը մինչև վերջերս էլ շարունակում էր ակտիվորեն աշխատել ՌԴ Արտաքին հետախուզական ծառայությունում` մեծ սիրով ու պատրաստակամությամբ իր պրոֆեսիոնալ հարուստ փորձն էր հաղորդում երիտասարդ հետախույզներին, ելույթ ունենում բուհերի ուսանողների և այլ լսարանների առջև:
ՀՀ ԱԱԾ ղեկավարության կողմից Գևորգ Վարդանյանը պարգևատրվել է «Հետախուզությունում ծառայության համար» կրծքանշանով և նրան շնորհվել է անվտանգության մարմինների «Պատվավոր աշխատակցի» կոչում: Հայաստանի անվտանգության մարմինների պատմության թանգարանի հետախուզությանը վերաբերող ցուցափեղկում իրենց պատվավոր տեղն են գտել Գևորգ և Գոհար Վարդանյանների հերոսական գործունեությունը ներկայացնող որոշ նյութեր:
Վարդանյանը պարգևատրվել է նաև Պատվո շքանշանով: -0-
