431.08
4.38
402.99
+10
Եղանակը Երևանում
Հայ

Հայ հնագետներն էնեոլիթի դարաշրջանի մարդկանց լավ պահպանված դամբարան են գտել

15:36
26 Հոկտեմբերի 2010

Արենի 1 քարանձավային համալիրում (Վայոց Ձորի մարզ) հայ հնագետները եզակի գտածո են հայտնաբերել՝ էնեոլիթի դարաշրջանի մարդկանց լավ պահպանված դամբարան, երեքշաբթի լրագրողներին հայտնեց Արենի 1-ում պեղումների արշավախմբի հայկական մասի ղեկավար Բորիս Գասպարյանը։ Արենի 1-ում պեղումներն անցկացվում են Կալիֆորնիայի համալսարանի (ԱՄՆ) և Կերկի համալսարանի (Իռլանդիա) հնագետների հետ համատեղ։

Ըստ հնագետի՝ 2010թ.-ի ընթացքում Արենի 1 համալիրում կավե անոթներում թաղված երեխաների և մեծերի աճյուններ են հայտնաբերվել, որոնք լավ են պահպանվել։

«Հետաքրքիր է, որ երեխաները ամբողջովին են թաղված, իսկ մեծերը մասնատված են եղել»,- ասաց Գասպարյանը՝ ավելացնելով, որ այս գտածոն բացառիկ հնարավորություն է տալիս ԴՆԹ-ի ուսումնասիրության օգնությամբ որոշելու երեխայի ողջ գենետիկ կոդը։

Ըստ Գասպարյանի՝ գենետիկ կոդի որոշումը ահռելի նշանակություն ունի, քանի որ շատ նոր և բացառիկ տեղեկություններ կտա մարդու գենետիկ էվոլյուցիայի մասին։

«Սակայն գենետիկ կոդի որոշումը շատ թանկ արժե, շուրջ 60 հազար եվրո՝ միայն լաբարատոր անալիզների համար, իսկ  նման միջոցներ մենք դեռ չունենք»,- ասաց հնագետը։

Նա նաև ընդգծեց մի քանի անոթների բացառիկությունը, որոնք ծածկված էին կենդանիների և արևի գունավոր պատկերներով, քանի որ էնեոլիթի դարաշրջանում Հայկական լեռնաշխարհում գունավոր գունազարդումը տարածված չի եղել։
 
ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի տնօրեն Պավել Ավետիսյանն իր հերթին ասաց, որ այդ պեղումները մեծ նշանակություն ունեն ՝ ինչպես Հայաստանի հին անցյալի, այնպես էլ էնեոլիթի դարաշրջանում ողջ Առաջավոր Ասիայի մշակութապատմական միջավայրի ընդհանուր պատկերի վերականգնման համար։

«Մինչ այսօր Հայաստանի կյանքն ու էվոլյուցիան էնեոլիթի դարաշրջանում պատմության մեջ սպիտակ կետեր են եղել, բայց այդ գյուտերի տարիքի պաշտոնական հաստատումից հետո, որոնք, ես վստահ եմ, այնքան էլ չեն տարբերվի մեր նախնական հաշվարկներից, պատկերը կտրուկ փոխվում է»,- ասաց նա։

2010թ.-ին Արենի 1-ի պեղումների ընթացքում նաև էնեոլիթի դարաշրջանի խոշոր եղջրավոր անասունի կոտոշից պատրաստված գավաթ է հայտնաբերվել։ Արենի 1 քարանձավային համալիրի պեղումները սկսվել են 2007թ.-ին։ 2008թ.-ին քարանձավում կաշվե ոտնամանի ամենահին նմուշն է հայտնաբերվել։

Հնդկական մոկասիններ հիշեցնող «ոտնամանը» պատրաստված է կաշվի մեկ կտորից, ունեցել է 23,5 սանտիմետր երկարություն (ինչը համապատասխանում է 37-րդ համարին) և 7,6-ից տասը սանտիմետր լայնություն։ Դատելով ձևից՝ այն կրել են աջ ոտքին։ Այն պահին, երբ հնագետները հայտնաբերել են այդ մոկասինը, այն լցված է եղել ծղոտով, և, հնարավոր է՝ պատրաստված է եղել նորոգման կամ երկարատև պահպանման համար։

Տվյալները ցույց են տվել, որ կոշիկի այս նմուշը պատրաստվել է մ.թ.ա. 3627-ից 3377 թվականների միջև ընկած ժամանակահատվածում կամ մոտ 5 հազար տարի առաջ։-0-

Ծանոթացեք լուրերին առաջինն ու քննարկեք դրանք մեր Telegram-յան ալիքում

Partners News
ԱՌԿԱ գործակալություն
Բաժնի այլ նյութեր
22:55
13 Նոյեմբերի 2023
ԵՄ-ն ուսումնասիրում է Հայաստանին ռազմական օգնության և վիզայի ազատականացման հնարավորությունը. ԵՄ դիվանագիտության ղեկավար
Եվրամիությունը դիտարկում է Հայաստանին ռազմական օգնություն տրամադրելու, ինչպես նաև քաղաքացիների համար վիզային ռեժիմի ազատականացման հնարավորությունը
14:44
08 Նոյեմբերի 2023
Խաղաղության պայմանագրի կնքումից հետո Ադրբեջանի տարածքով եմ իրատեսական համարում հիմնական բեռնափոխադրումները․ ՔՊ–ական պատգամավոր
ՔՊ–ական պատգամավորը հայտարարել է, որ Ադրբեջանի տարածքով բեռնափոխադրումներն ավելի կարճ են, ռիսկերով ավելի քիչ
14:03
08 Նոյեմբերի 2023
Հայ–ադրբեջանական կարգավորումը հնարավոր է միայն այն դեպքում, երբ Արևմուտքի երկրները դադարեն միջամտել․ Պատրուշև
ՌԴ–ից հայտնել են, որ հայ–ադրբեջանական կարգավորումը հնարավոր է միայն այն դեպքում, երբ Արևմուտքի երկրները դադարեն միջամտել
11:56
08 Նոյեմբերի 2023
Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել օրինական իշխանությունն ԱՊՀ երկրներում․ Պուտին
Պուտինը հայտարարել է, որ որոշ երկրների գործողություններն ուղղակիորեն ուղղված են ԱՊՀ երկրներում լեգիտիմ իշխանությունը, հասարակական կայունությունը և ավանդական արժեքները խաթարելուն
09:49
08 Նոյեմբերի 2023
Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև խաղաղությունն առաջնահերթություն է մնում. ԱՄՆ պետքարտուղարություն
Բացի այն ամենից, ինչ կատարվում է միջազգային հարթակում, այս երկու երկրների միջև խաղաղությունը մեզ համար, պետքարտուղար Բլինքենի համար շարունակում է առաջնահերթություն մնալ, նշել են Պետքարտուղարությունից
12:11
07 Նոյեմբերի 2023
Արմեն Գրիգորյանը չի մասնակցի ԱՊՀ պետությունների ԱԽ քարտուղարների հերթական հանդիպմանը
ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը չի մասնակցի նոյեմբերի 8-ին Մոսկվայում կայանալիք ԱՊՀ)մասնակից պետությունների անվտանգության խորհրդի քարտուղարների հերթական հանդիպմանը
14:55
03 Նոյեմբերի 2023
Հայ–թուրքական սահմանի բացումը կարող է դրական լինել տնտեսության համար, բայց անորոշության աստիճանը չափազանց մեծ է ․ ՀՀ նախկին փոխվարչապետ
Խոսելով ռիսկերի մասին՝ Գաբրիելյանը նշեց, որ Թուրքիայի հետ պայմանագրի պարագայում հարցը հետևյալն է․ «Մենք շարունակու՞մ ենք մնալ ԵԱՏՄ անդամ, թե՞ ոչ»
16:08
02 Նոյեմբերի 2023
Կոպենհագենի ձևաչափին մասնակցությունը պաշտոնական Երևանի ցուցադրական հակառուսական ժեստ է. Զախարովա
Զախարովան հայտարարել է, որ Կոպենհագենի ձևաչափով հանդիպմանը Հայաստանի մասնակցությունը պաշտոնական Երևանի կողմից ցուցադրական հակառուսական ժեստ է
10:11
02 Նոյեմբերի 2023
Հայաստան կժամանի Գերմանիայի ԱԳ նախարար Անալենա Բերբոքը
Հայաստան կժամանի Գերմանիայի ԱԳ նախարարը
19:13
26 Հոկտեմբերի 2023
Հայաստանը հստակ դիրքորոշում չունի Մեղրու ճանապարհի վերաբերյալ. ՌԴ փոխվարչապետ
Գնահատվում էր, որ Հայաստանի տարածքով երկաթուղին կլինի 42 կմ, իսկ Իրանի տարածքով, որքանով ինձ հայտնի է, երկաթուղին մոտ 50 կմ է: Ահա և ամբողջ տարբերությունը, ասել է Օվերչուկը
13:44
26 Հոկտեմբերի 2023
Փաշինյանը ներկայացրել է խաղաղության երկու կարևոր սկզբունքները, որոնց շուրջ համաձայնություն է ձեռք բերվել Ադրբեջանի հետ
Փաշինյանը ներկայացրել է խաղաղության երկու կարևոր սկզբունքները, որոնց շուրջ համաձայնություն է ձեռք բերվել Ադրբեջանի հետ
23:09
25 Հոկտեմբերի 2023
Հայաստանում Ռուսաստանի ռազմական ներկայության առավելություններ չենք տեսել․ Փաշինյան
Փաշինյանը հայտարարել է, որ Հայաստանում Ռուսաստանի ռազմական ներկայության առավելություններ չեն տեսել