Հայաստանում ապրող մոխրագույն կռունկը առանձնացվել է որպես առանձին ենթատեսակ, հայտնում է «Հայաստանի թռչունների պաշտպանության միություն» (ASPB) հասարակական կազմակերպությունը:
Նոր ենթատեսակին շնորհվել է «Արչիբալդի կռունկ» (Grus grus Archibaldi) անունը ի պատիվ հանրահայտ ամերիկացի թռչնաբան, Վիսկոնսին նահանգում կռունկների կենտրոնի հիմնադրի: Նա կռունկաբանության թեմայի բոլորի կողմից ճանաչված ղեկավարն է ողջ աշխարհում:
Հայաստան կատարած այցից հետո ռուս թռչնաբան Վալենտին Իլյաշենկոն նույնպես եկել է այն եզրակացության, որ մոխրագույն կռունկները հիմնական տարածքից հեռու բնակվող մեկուսացված տեսակ են, այլ ոչ թե սովորական մոխրագույն կռունկ, ինչպես համարվում էր առաջ:
Կռունկների այս տեսակը մի շարք հատկություններով խիստ տարբերվում է արևմտյան ու արևելյան մոխրագույն կռունկից, նրա կտուցն ուրիշ գույն ունի, գլխի գունային հատվածներն էլ այլ դասավորություն ունեն, հասուն թռչունները տարբերվում են աչքի ետևում վառ սպիտակ կետի առկայությամբ և գլխին կարմիր «թագի» բացակայությամբ:
Մասնավորապես, նոր տեսակը նաև մի շարք ընդհանուր հատկանիշներ ունի Չինաստանում ապրող սև պարանոցով կռունկի հետ:
Ինչպես հայտնեց ՄՊՀ Կենդանաբանական թանգարանի ավագ գիտաշխատող, Մենզբիրովսկի թռչնաբանական կազմակերպության փոխնախագահ Եվգենի Կոբլիկը, կռունկների բույն դնելու հարավային, մեկուսացված հատվածները հետաքրքիր են նրանով, որ այնտեղ կարող են բույն դնել ոչ թե սովորական մոխրագույն կռունկները, ինչպես հյուսիս-արևմուտքում և հյուսիս-արևելքում, այլ ռելիկտային տեսակները, որոնք կարող են լույս գցել մոխրագույն կռունկի ծագման վրա, քանի որ նրանք անցումային հատկանիշեր ունեն և կարող են ավելի մոտ լինել կռունկների այլ տեսակների:
Առկա տեղեկություններով, ենթատեսակը բույն է դնում միայն Հայկական լեռնաշխարհում և Վրաստանի ու Թուրքիայի հարակից շրջաններում: Մոխրագույն կռունկը բավականին խոշոր թռչուն է. մարմնի երկարությունը 110-120 սմ, թևերի բացվածքը հասնում է 220-245 սմ-ի: Ձմեռելու թռչում է Իսպանիա, Ֆրանսիա, Մերձավոր Արևելք, Հնդկաստան, Հյուսիսային և Արևմտյան Աֆրիկա, Չինաստանի հարավ և արևելք: Ապրում է կիսաանապատներում, ճահճային ու խոնավ տարածքներում, հաճախ մարգագետինների ու ցանքատարածությունների հարևանությամբ:
Մոխրագույն կռունկի քանակի կտրուկ կրճատման պատճառով այն գրանցվել է Հայաստանի Կարմիր գրքում և Վայրի ֆաունայի ու ֆլորայի մեռնող տեսակների միջազգային առևտրի մասին կոնվենցիայում:
Կոնվենցիայի նպատակն է երաշխավորել, որ վայրի կենդանիների ու բույսերի միջազգային առևտուրը նրանց գոյության սպառնալիք չհանդիսանա: Համաձայնագիրը պաշտպանության տարբեր աստիճաններ է ներկայացնում կենդանիների ու բույսերի ավելի քան 33 000 տեսակի համար:
ASPB-ն Հայաստանում BirdLife International միջազգային կազմակերպության ներկայացուցիչն է: -0-
