Առաջնագծում լարվածության պահպանմամբ Բաքուն փորձում է զիջումներ ստանալ Եվրոպայից. փորձագետ
21.12.2015,
14:48
Ղարաբաղյան հակամարտության գոտու առաջնագծում լարվածության պահպանմամբ Ադրբեջանը փորձում է սակարկությունների մեջ մտնել եվրոպական կառույցների հետ:
ԵՐԵՎԱՆ, 21 դեկտեմբերի. /Նովոստի–Արմենիա/. Ղարաբաղյան հակամարտության գոտու առաջնագծում լարվածության պահպանմամբ Ադրբեջանը փորձում է սակարկությունների մեջ մտնել եվրոպական կառույցների հետ, երկուշաբթի ասուլիսի ժամանակ հայտարարեց քաղաքական հարցերի փորձագետ Մանվել Ղումաշյանը։
«Ստեղծված իրավիճակում, երբ եվրոպական տարբեր կառույցներ և երկրներ փոխում են իրենց դիրքորոշումն Ադրբեջանի նկատմամբ, Բաքուն փորձում է որպես հաղթաթուղթ օգտագործել ղարաբաղյան հակամարտության գոտում ստեղծված լարվածությունը...Բացառված չէ, որ առաջնագծում լարվածության աստիճանի նվազման դիմաց Բաքուն կներկայացնի նախապայմաններ իր հասցեին հնչող քննադատության նվազման մասին», – ասաց Ղումաշյանը։
Եվրոպական ազդեցիկ կառույցները բազմիցս քննադատել են Ադրբեջանի իշխանություններին երկրում մարդու իրավունքների բազմաթիվ խախտումների կապակցությամբ։
Անդրադառնալով դեկտեմբերի 19–ին Բեռնում կայացած Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպմանը` Ղումաշյանը նշեց, որ արդյունքները սպասելի էին։
«Ըստ էության, ոչ մի արդյունք չգրանցվեց։ Բոլոր կողմերը, բացառությամբ Ադրբեջանի, հերթական անգամ ընդգծեցին, որ ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորումն այլընտրանք չունի», – ավելացրեց փորձագետը։
Նրա խոսքով` այն փաստը, որ նախագահների հանդիպումից առաջ և հետո առաջնագծի իրավիճակը մնաց լարված, վկայում է այն մասին, որ հակամարտության գոտում իրավիճակը փոխվել է։
«Սա արդեն մեկուկես տարի առաջ գրանցված իրավիճակ չէ։ Հայտնվել են բազմաթիվ տարածաշրջանային խնդիրներ, ինչպես նաև Ադրբեջանի ներքին և արտաքին օրակարգին վերաբերող խնդիրներ։ Մասնավորապես, դա վերաբերում է ռուս–թուրքական հարաբերությունների սրմանը», – նշեց նա։
Ղումաշյանն ընդգծեց, որ այս իրավիճակում Հայաստանը պետք է ուժեղացնի իր դիրքերը միջազգային տարբեր հարթակներում, ինչպես նաև էլ ավելի շատ ամրապնդի սահմանները։
Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկսվել է 1988 թվականին, երբ գերազանցապես հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին: 1991թ.–ի դեկտեմբերի 10-ին Լեռնային Ղարաբաղում հանրաքվե անցկացվեց, որի ժամանակ մասնակիցների 99,89 տոկոսը քվեարկեց Ադրբեջանից լիովին անկախանալու օգտին:
Հանրաքվեին հաջորդեցին Ադրբեջանի ձեռնարկած ռազմական լայնածավալ գործողությունները, որոնց հետևանքով Ադրբեջանը կորցրեց վերահսկողությունը ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի, այլև հարակից յոթ շրջանների նկատմամբ:
1994թ.–ի մայիսի 12-ին զինադադարի վերաբերյալ եռակողմ համաձայնագիր կնքելուց հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները, որոնց հետևանքով երկու կողմն, ընդհանուր առմամբ, շուրջ 25-30 հազար զոհ ունեցավ, իսկ մոտ մեկ միլիոն մարդ էլ ստիպված լքեց բնօրրանը: Հրադադարի ռեժիմ հաստատելու վերաբերյալ համաձայնագիրը մինչ այսօր ուժի մեջ է:
1992 թվականից ի վեր հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ բանակցություններ են տարվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակում, որի համանախագահներն են ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան:-0-
«Ստեղծված իրավիճակում, երբ եվրոպական տարբեր կառույցներ և երկրներ փոխում են իրենց դիրքորոշումն Ադրբեջանի նկատմամբ, Բաքուն փորձում է որպես հաղթաթուղթ օգտագործել ղարաբաղյան հակամարտության գոտում ստեղծված լարվածությունը...Բացառված չէ, որ առաջնագծում լարվածության աստիճանի նվազման դիմաց Բաքուն կներկայացնի նախապայմաններ իր հասցեին հնչող քննադատության նվազման մասին», – ասաց Ղումաշյանը։
Եվրոպական ազդեցիկ կառույցները բազմիցս քննադատել են Ադրբեջանի իշխանություններին երկրում մարդու իրավունքների բազմաթիվ խախտումների կապակցությամբ։
Անդրադառնալով դեկտեմբերի 19–ին Բեռնում կայացած Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպմանը` Ղումաշյանը նշեց, որ արդյունքները սպասելի էին։
«Ըստ էության, ոչ մի արդյունք չգրանցվեց։ Բոլոր կողմերը, բացառությամբ Ադրբեջանի, հերթական անգամ ընդգծեցին, որ ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորումն այլընտրանք չունի», – ավելացրեց փորձագետը։
Նրա խոսքով` այն փաստը, որ նախագահների հանդիպումից առաջ և հետո առաջնագծի իրավիճակը մնաց լարված, վկայում է այն մասին, որ հակամարտության գոտում իրավիճակը փոխվել է։
«Սա արդեն մեկուկես տարի առաջ գրանցված իրավիճակ չէ։ Հայտնվել են բազմաթիվ տարածաշրջանային խնդիրներ, ինչպես նաև Ադրբեջանի ներքին և արտաքին օրակարգին վերաբերող խնդիրներ։ Մասնավորապես, դա վերաբերում է ռուս–թուրքական հարաբերությունների սրմանը», – նշեց նա։
Ղումաշյանն ընդգծեց, որ այս իրավիճակում Հայաստանը պետք է ուժեղացնի իր դիրքերը միջազգային տարբեր հարթակներում, ինչպես նաև էլ ավելի շատ ամրապնդի սահմանները։
Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկսվել է 1988 թվականին, երբ գերազանցապես հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին: 1991թ.–ի դեկտեմբերի 10-ին Լեռնային Ղարաբաղում հանրաքվե անցկացվեց, որի ժամանակ մասնակիցների 99,89 տոկոսը քվեարկեց Ադրբեջանից լիովին անկախանալու օգտին:
Հանրաքվեին հաջորդեցին Ադրբեջանի ձեռնարկած ռազմական լայնածավալ գործողությունները, որոնց հետևանքով Ադրբեջանը կորցրեց վերահսկողությունը ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի, այլև հարակից յոթ շրջանների նկատմամբ:
1994թ.–ի մայիսի 12-ին զինադադարի վերաբերյալ եռակողմ համաձայնագիր կնքելուց հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները, որոնց հետևանքով երկու կողմն, ընդհանուր առմամբ, շուրջ 25-30 հազար զոհ ունեցավ, իսկ մոտ մեկ միլիոն մարդ էլ ստիպված լքեց բնօրրանը: Հրադադարի ռեժիմ հաստատելու վերաբերյալ համաձայնագիրը մինչ այսօր ուժի մեջ է:
1992 թվականից ի վեր հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ բանակցություններ են տարվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակում, որի համանախագահներն են ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան:-0-
Պատճենել հղումը
