Մեր ժամանակներում դժվար է գտնել ավելի հայկական ըմպելիք, քան սուրճը: Ում էլ որ հյուր գնաք Հայաստանում, ում հետ էլ հանդիպման պայմանավորվածություն ձեռք բերեք, առաջինը, ինչ ձեզ կառաջարկեն օրվա ցանկացած ժամի՝ դա սուրճն է: Իսկ քանի որ սուրճը համարվում է աստվածների ըմպելիք, դատեք ինքներդ…

Թեև սուրճի մասին առաջին հիշատակումները թվագրվում են մեր թվարկությունից առաջ 850 թվականով, իսկ Սուրճի օրերը բազմաթիվ երկրներում վաղեմի պատմություն ունեն, Սուրճի միջազգային կազմակերպության անդամ երկրները որոշում են կայացրել այդ աստվածային ըմպելիքի ընդհանուր օրը նշել միայն 2014 թվականի մարտին:

Այսպիսով, աշնան երկրորդ ամսվա առաջին օրը սուրճի սիրահարները նշում են Սուրճի օրը: Ըմպելիքն օգնում է սրել միտքը կամ թուլանալ, պահպանում է ուժերը կամ մկաններին թեթևություն է տալիս, ստիպում է գործել կամ ուշադրությամբ հետևել: Սուրճը փրկում է հիվանդություններից կամ վատ տրամադրությունից: Սուրճը հիանալի առիթ է առաջին հանդիպման համար և կյանքի յուրաքանչյուր իրավիճակի հուսալի ուղեկից:

Ըստ վիճակագրության, Հայաստանի յուրաքանչյուր բնակիչ տարեկան օգտագործում է ավելի քան երեքուկես կիլոգրամ սուրճ, այսինքն, խմում է այդ թարմացնող ըմպելիքի մոտ 67 լիտր: Ու թեև Հայաստանում սուրճ չի աճում, այն, միևնույն է, տարածված է երկրում:

Ընդ որում, սուրճն այստեղ պատրաստում են առանձնահատուկ բաղադրատոմսով: Աղալուց առաջ սուրճի հատիկները բովում են շիկացած տապակի վրա մինչև թեթև բովվածք, այնուհետև աղալով՝ փոշու վերածում: Դրանից հետո «ջազվեի» մեջ լցվում է մեկ գդալ սուրճ, շաքար ըստ ճաշակի և մեկ բաժակ ջուր:

Աստված մի արասցե՝ ըմպելիքը չեռացնեք: Սուրճի գիտակները կստիպեն ձեզ թափել այն, ինչ եփել եք: Այն կրակից հանում են եռից առաջ առաջացող փրփուրը տեսնելուն պես: Հատուկ համային փունջ ստանալու համար սուրճին երբեմն կոնյակ են ավելացնում:

XIX դարում Կոլումբիա են ժամանակ հայ գաղթականները, ովքեր հիմնեցին այնտեղ գաղութ, որն անվանեցին «Արմենիա»: Այս քաղաքում է գտնվում սուրճի աշխարհի ամենահայտնի թանգարանը: Եվ դա պատահական չէ, քանի որ հենց Քինդիոյի բաժանմունքն է Կոլումբիայում բուրումնավետ սուրճի առաջատար արտադրողը:

Այդպիսով, Արմենիան այդ երկրի տնտեսապես ամենազարգացած և ամենաառաջատար տարածաշրջանի մայրաքաղաքն է, որում ծաղկում է ոչ միայն սուրճի բիզնեսը, այլ նաև զբոսաշրջությունը. չէ՞ որ այստեղ են ձգտում գալ հիանալի ըմպելիքի աշխարհի բոլոր իսկական սիրահարները և գնահատողները: Ամեն տարի ամառվա սկզբին Արմենիայում անցկացվում է Սուրճի ազգային տոն, որի ընթացքում ընտրվում է Սուրճի Թագուհի:

Պատմաբանների վկայությամբ, XVI դարում սուրճը Եվրոպա են տարել հենց հայ վաճառականները: XVII դարի երկրորդ կեսին Հարություն անունով հայ վաճառականը Փարիզում բացեց սուրճի առաջին տաղավարը: Ավելի ուշ նրա հայրենակիցն այստեղ սրճարան բացեց:

XVIII դարի սկզբին Գևորգ Աստվածատրյանը բացեց առաջին սրճարանը Պրահայում (մինչ այդ սուրճն այստեղ վաճառվում էր միայն դեղատներում): Այնպես որ, արդեն մի քանի հարյուր տարի հայերը զբաղվում են սուրճի բիզնեսով:

Թյուր կարծիք կա, թե սրճամոլների մոտ բարձր է սիրտ-անոթային հիվանդությունների ռիսկը:

«Նովոստի-Արմենիա» գործակալությունը փորձել է պարզել, թե գիտականորեն որքանով է հիմնավորված սուրճի ազդեցությունը սիրտ-անոթային համակարգի գործունեության վրա:

Պարզվեց, որ դիտարկումներն ու գիտափորձերն ուղղակի բացասական ազդեցություն չեն բացահայտել:
Հակառակը, բժիշկները կարծում են, որ սուրճի չափավոր օգտագործումն ունի բարերար ազդեցություն օրգանիզմի վրա:

Ամեն ինչ կախված է կոնկրետ օրգանիզմից և ըմպելիքում կոֆեինի պարունակությունից:

«Նովոստի-Արմենիա» գործակալության թղթակիցը այցելել է նաև սուրճի մասնագիտացված խանութներ՝ պարզելու համար, թե որն է սուրճ ընտրելու ճիշտ ձևը:

Պարզվեց, որ սուրճի թարմությունը կարելի է որոշել հոտով: Եթե սուրճը վաղուց է բովվել, դա կարելի է միանգամից հասկանալ, քանի որ հատիկները յուղ են պարունակում, որը անհետանում է բովելիս: Կծված հոտը միանգամից «կմատնի» ոչ թարմ սուրճը: Տեսքով դա պարզել հնարավոր չէ:

Փորձագետները ևս մեկ անգամ հիշեցրին, որ տարբերությունը թարմ բոված և թարմ աղացած սուրճի և խանութում ծրարած սուրճի միջև նույնն է, ինչ տուփով ապուրի և տանը պատրաստված ապուրի միջև:


Նույնիսկ եթե ժամանակ չկա սուրճն ինքնուրույն բովելու և աղալու, ցանկալի է այն ձեռք բերել հատուկ մասնագիտացված խանութներից, աղալ անմիջապես գնելուց հետո և ձեռք բերել փոքր չափաբաժիններով՝ հնարավորինս թարմ օգտագործելու համար: