Դեղագործությունը` վերահսկողության տակ
Հայաստանի կառավարությունը 2017 թվականի նոյեմբերի 9-ին որոշում է ընդունել «Դեղատոմսերի ձևերը, դեղատոմսեր գրելու, դեղեր բաց թողնելու (ներառյալ էլեկտրոնային եղանակով) կարգը, ինչպես նաև դեղերի և դեղանյութերի հաշվառման կարգը սահմանելու մասին», ըստ որի երկրում դեղամիջոցների մեծ մասը կվաճառվի միայն դեղատոմսով: Դեղամիջոցները դեղատոմսերով վաճառելու պահանջը գործում էր նաև նախկինում, սակայն այն ոչ միշտ էր հստակ իրականացվում, քանի որ նախատեսված չէին վերահսկման մեխանիզմներ:
Բուժու՞մ ենք, թե՞ փչացնում
Դեղատոմսն առաջին հերթին անհրաժեշտ է հենց հիվանդներին, քանի որ այդ դեղատոմսը երաշխավորում է, որ բոլոր նշանակումները ճիշտ են արված, նախատեսված է անհրաժեշտ դեղաքանակը, դեղի ընդունման հաճախականությունն ու տևողությունը։
Ինչպես նշում են Առողջապահության նախարարորւթյունից, նման վիճակը ձեռնտու է նաև դեղատներին, քանի որ դեղատների աշխատակիցներն այլևս պատասխանատվություն չեն կրի վաճառված դեղամիջոցի համար: Բանն այն է, որ այսօր հայաստանցիների մեծ մասն իրենց ախտանիշներով դիմում են ոչ թե բժիշկներին, այլ հենց դեղատների աշխատակիցներին, ովքեր, ռիսկի դիմելով, առաջարկում են այս կամ այն դեղամիջոցը:
Ո՞ր դեղամիջոցները կվաճառվեն դեղատոմսով
Իսկ ինչպիսի՞ տեսք կունենա դեղատոմսը
Այսուհետ բժիշկները կկարողանան դուրս գրել դեղատոմս միայն հատուկ նմուշի բլանկի վրա, որի վրա կնշվի ամբողջ անհրաժեշտ տեղեկատվությունը ինչպես հիվանդի ու բժշկի, այնպես էլ դեղամիջոցի մասին: Բժիշկն այլևս չի կարողա կոնկրետ դեղամիջոց դուրս գրել, նա կկարողանա դեղատոմսում նշել միայն ակտիվ (քիմիական) նյութը, որն անհրաժեշտ է բուժման համար:
Դա նշանակում է, որ դեղատանը հիվանդին կառաջարկեն այդ նյութը պարունակող տարբեր դեղամիջոցներ: Ընդ որում դեղատան աշխատակիցը չի կարողանա պարտադրել այս կամ այն դեղամիջոցը, նա միայն կառաջարկի դեղատանն այդ նյութով առկա դեղամիջոցները` գնային տարբեր կատեգորիաներում, ինչպես նաև կնշի դեղերի կողմնակի ազդեցությունները։
Խրոնիկ հիվանդների կամ երկարատև բուժում պահանջող հիվանդությունների դեպքում կնախատեսվեն բազմակի օգտագործման հատուկ դեղատոմսեր, որոնցով 1–6 ամսվա ընթացքում հիվանդը կկարողանա գնել դեղորայք` կրկնակի չդիմելով բժշկի։ Ընդ որում, պարտադիր չէ գնել բոլոր դեղամիջոցները մեկ դեղատնից:
Ու՞ր վազել գիշերը հանկարծակի առաջացած սուր ցավի դեպքում
Եթե խրոնիկ հիվանդությունների ու նշանակումների հետ ամեն ինչ քիչ թե շատ հասկանալի է, ապա ի՞նչ անել, եթե գիշերվա կեսին դուք ունեք ուժեղ ատամնացավ կամ գլխացավ կամ սիրտն է ցավում: Այս դեպքում ՀՀ առողջապահության նախարարությունը նույնպես խորհրուրդ է տալիս ոչ թե վազել դեղատուն` կոնսուլտացիա ստանալու, այլ դիմել հիվանդանոցի բժշկին, ով աշխատում է շուրջօրյա։
Եթե դա կրծքավանդակի ցավ է, ապա անհրաժեշտ է կանչել «Շտապ օգնություն», մյուս դեպքերում նույնպես պետք չէ արհամարհել մասնագետների օգնությունը: Բժիշկները նշում են, որ ցանկացած ցավ` լինի դա ատամնացավ կամ գլխացավ, վկայում է այն մասին, որ ինչ-որ բան այն չէ ձեր օրգանիզմում:
Այս դեպքում պետք չէ զբաղվել ինքնաբուժմամբ, անհրաժեշտ է հասկանալ դրա պատճառը` կարող է ձեր ատամը փչացել է և անհրաժեշտ է պլոմբել կամ, միգուցե, բարձրացել է ճնշումը ու այդ դեպքում ինքնաբուժումը կարող է հանգեցնել բացասական հետևանքների:
Դեղատոմս կա, իսկ փող չկա
Առցանց դեղատոմս
Սակայն այդ դեղատոմսը գործում է միայն այն դեպքում, երբ հիվանդն արդեն դիմել է բժշկի, ստացել է դեղատոմսը, և հիմա այդ նշանակումները կամ երկարացնում են կամ այդ դեղամիջոցը նախատեսված է ինչ-որ խրոնիկ հիվանդություն բուժելու համար: Էլեկտրոնային համակարգը, որը նախատեսվում է վերջնական ներառել մինչև 2018 թվականի վերջը, թույլ կտա ավելի արագ ու արդյունավետ գնել դեղամիջոցներ:
Քաղաքացիներն այլևս անհրաժեշտություն չեն ունենա դեղատուն գնալ թղթե դեղատոմսերով: Բժիշկը կկարողանա առցանց դեղատոմս դուրս գրել, իսկ դեղամիջոցներ գնելու համար բավական կլինի ներկայացնել անձը հաստատող փաստաթուղթ: