ԵՐԵՎԱՆ, 26 օգոստոսի./Նովոստի–Արմենիա/. Ռուս զբոսաշրջիկը արձակուրդ է մեկնել Հայաստան և նշել երկրի առավելությունները, որոնց շնորհիվ կարելի է «ընդմիշտ մոռանալ» Թուրքիայի մասին: Հոդվածը հրապարակվել է Yandex.Zen կայքում:
1. Հյուրընկալություն
Այն արտահայտվում է ամենուր և ամեն ինչում: Պարզապես անիրական է նկարագրել բոլոր դեպքերը, ուղղակի կհոգնես մուտքագրել այդ ամենը ստեղնաշարով: Ընդամենը մի քանի կետ առանձնացնեմ:
Հյուրանոց հասանք վաղ առավոտյան, չնայած ամենուր հյուրանոցային համար կարող ես մտնել ժամը 14:00-ից, մեզ անմիջապես տրամադրեցին ժամանակավոր սենյակ, որպեսզի կարողանանք քնել, իսկ 14: 00-ին արդեն կարողացանք տեղափոխվել մեր համար։
Դուրս եկանք հյուրանոցի տարածքից և որոշեցինք զբոսնել Սևանա լճի ափով: Տեղացիները բավականին արագ մոտեցան մեզ և հրավիրեցին սուրճ խմելու: Մենք ներս մտանք առավոտյան և դուրս եկանք միայն երեկոյան, և ընդհանրապես սուրճ չխմեցինք, այլ ավելի հետաքրքիր խմիչքներ, տապակեցինք համեղ միս և հիանալի ձուկ՝ հենց լճից, երգեցինք և շատ հետաքրքիր շփվեցինք:
Արևոտ Դիլիջանում որոշեցինք արշավների գնալ դեպի վանքեր `Ջուխտակ վանք և Մաթոսավանք: Հաշվարկեցինք, որ մեկ ուղղությամբ պետք է քայլենք մոտ 4 կիլոմետր: Հենց դուրս եկանք հյուրատնից, առաջին իսկ վարորդը կանգնեց, հարցրեց, թե ով ենք և որտեղից ենք, ու անմիջապես մեզ տարավ առաջին վանք: Հետդարձի ճանապարհին նորից նույնը կրկնվեց: Մի լավ քայլելով «Դիլիջան» ազգային պարկում (վանքերը գտնվում են նրա տարածքում)` ճանապարհ ընկանք և հետդարձի ճանապարհին մեկ այլ տեղաբնակ մեզ անմիջապես նստեցրեց իր մեքենան:
Տեղի բոլոր բնակիչները միշտ փորձում էին օգնել, հուշել, պատմել, հյուրասիրել ուտելիքով, մրգերով, կամ, ի ուրախություն Իպալիտ Մատվեևիչի, լցնել տեղական համեղ մրգի օղի:
Իսկ Թուրքիա՞ն: Այստեղ, շուտ հասնելով հյուրանոց, շատ դեպքերում մնում ես առանց համարի, գնում ես թափառելու և կարող ես վերադառնալ համար միայն 14: 00-ին: Տեղի բնակիչները երբեք մեզ ոչ մի տեղ անվճար չեն հրավիրել, որևէ բան չեն հյուրասիրել, իսկ մեքենայով անվճար ինչ -որ տեղ տանելու մասին խոսք լինել չէր կարող: Թուրքիայում տեղացիների և հյուրանոցի աշխատակիցների համար դու փողով տոպրակ ես` անկախ նրանից, թե որտեղ ես` Բելեկում, Մարմարիսում, Ֆեթհիյեում, Անթալիայում կամ այլ վայրում:
2. Ցածր գներ
Գները պարզապես հեքիաթային են: Օրինակ, շատ համեղ միրգ կամ բանջարեղեն գնեցինք շատ քիչ գումարով: Դիլիջանում խանութ մտանք, շատ բանջարեղեն գնեցինք ՝ լոլիկ, վարունգ, կարտոֆիլ, կանաչեղեն, միրգ ՝ թուզ, դեղձ, սալոր, այս ամենը կազմեց 150 ռուբլի: Համն էլ պարզապես անմահական էր: Ռեստորաններում գները նույնպես բավականին ցածր էին. հավի քաբաբ `130 ռուբլի, ամառային աղցան` 150 ռուբլի (վարունգ, լոլիկ, պղպեղ, կանաչեղեն), գրիլ արած հսկայական ձուկ`600 ռուբլի, ապուր` մոտ 150-200 ռուբլի: Չափաբաժինները մեծ էին: Մենք միշտ վերցնում էինք 1 ճաշատեսակ երկուսիս համար: Չնայած ճաշացանկում հացը նշված է, լավաշը միշտ անվճար էր (հայկական և վրացական): Երբ Չեխիայում էի, միամտորեն հավատում էի, որ ամենամեծ չափաբաժինները հենց այնտեղ են: Ես պարզապես Հայաստանում չէի եղել:
Իսկ Թուրքիա՞ն: Ռեստորաններում գները շատ բարձր են, հատկապես միսը և ձուկը: Դժվար է՝ չափաբաժինները մեծ անվանել, դրանք ավելի շատ եվրոպական են: Եվ ճաշացանկն ու գները տարբեր են՝ «զբոսաշրջիկների» և «տեղացիների» համար:
3. Կլիմա
Սևանա լիճ: Ինչո՞վ է պակաս ծովից: Իմ կարծիքով, նույնիսկ ավելի լավ է: Կլիման հարմար է բոլորին: Շո՞գ ես ուզում, բարի գալուստ Երևան: Զովություն և ջու՞ր ես ուզում, բարի գալուստ Սևան`իսկական հայկական ծով: Ուզու՞մ ես խաղաղություն և հանգստություն պտղատու ծառերի ստվերում, հարմարավետ միջավայրում, որտեղ շոգ ու ցուրտ չկա, Դիլիջանը սպասում է քեզ:
Թուրքիայում, եթե նայենք եղանակին և բոլոր հայտնի հանգստավայրերին, ամենուր, առանց բացառության, անտանելի շոգ է:
4. Հայաստանում չեն ձանձրացնում ու չեն «կպչում»
Հայաստանում ոչ ոք քեզ մոտ չի գա, որպեսզի ինչ-որ բան վաճառի աստղաբաշխական գնով: Սա վերաբերում է գրեթե ամեն ինչին, ինչ վաճառվում է ՝ Երևանի Վերնիսաժի հուշանվերներից մինչև տարբեր տուրեր և էքսկուրսիաներ: Սևանի ափին քեզ նույնպես սպասվում է հարմարավետ հանգիստ` առանց անդադար առաջարկվող տուրերի, մերսման, գորգերի և «եփած եգիպտացորենի»:
Առանձին կցանկանայի նշել և ընդգծել կանանց նկատմամբ վերաբերմունքը, քանի որ ի տարբերություն Իպալիտ Մատվեևիչի, ես միշտ ճանապարհորդում եմ կնոջս հետ: Հայերն ընդհանրապես չեն փորձում «կպցնել» կանանց, թուրքերին բնորոշ գիծ չունեն: Եղել են դեպքեր, երբ հայերի հետ նստել ենք նույն սեղանի շուրջ և զարմանալի է, երբ ես հեռանում էի սեղանի մոտից, նրանք պարզապես լռում էին և զրույցը սկսում միայն այն ժամանակ, երբ վերադառնում էի:
Կինս հաճելի շոկի մեջ էր, քանի որ նա մի քանի անգամ մնացել էր թուրքերի հետ նույն սեղանի շուրջ, և նրա հետ անմիջապես սկսել էին ոչ պարկեշտ զրույցներ վարել:
5. Քեզ վերաբերվում են ինչպես սիրելի հյուրի, այլ ոչ թե փողով պայուսակի տեղ են դնում
Սա թերևս ամենակարևորն է: Հայաստանում դու սիրելի հյուր ես: Հայաստանում գտնվելու ամբողջ ընթացքում մենք երբեք չենք զգացել, որ տեղացիները ցանկանում են մեզնից գումար կորզել, խաբել կամ նման բան: Միակ բացառությունը, թերևս, տաքսու վարորդներն էին: Դե սա, առաջին հերթին, մասնագիտության առանձնահատկություններից է, և երկրորդ, եթե սկզբում նստում ես մեքենան, ասում հասցեն և չես պայմանավորվում գնի մասին, ապա՝ ո՞վ է մեղավոր:
Հայերի մեծ
մասը
փորձում
է
օգնել,
հուշել, հյուրասիրել, լցնել,
նվիրել:
Դա
նրանց
արյան
մեջ
է:
Հիանալի երկիր է, հիանալի մարդիկ: Ես
նույնիսկ
չեմ
ուզում
հիշել
Թուրքիան:
Թուրքիայում
ծով
կա՞:
Եվ ի՞նչ, այն արդեն երկրորդ օրը սկսում է ձանձրացնել։ Ինձ
համար
արդեն ակնհայտ
է, թե ուր կարելի է արագ հասնել (ինքնաթիռով ընդամենը 3 ժամ)`
հանգիստը վայելելու համար, դա Հայաստանն է:-0-