Հայաստանի միջնադարյան Սանահին վանքը կվերականգնվի միջազգային մրցույթի շրջանակներում

Հայաստանում առաջին անգամ միջնադարյան Սանահին վանքի վերականգնման միջազգային մրցույթ կհայտարարվի, ասաց ՀՀ մշակույթի փոխնախարար Արև Սամուելյանը:

Սանահին վանքի՝ 90 մլն դրամի (շուրջ 245,6 հազար դոլար) վերականգնման ծրագիրը մեկնարկում է 2012թ.-ին: Հաշվի առնելով, որ 1999թ.-ից վանքը գտնվում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցուցակում, դրա հետ կապված բոլոր հարցերը հատուկ մոտեցում են պահանջում, մասնավորապես` հուշարձանի վերականգնման կամ վերակառուցման ցանկացած միջամտության համար անհրաժեշտ է միջազգային փորձաքննություն անցկացնել:

Նա տեղեկացրեց, որ մրցույթը կհայտարարվի մինչև հոկտեմբերի վերջ:

«Կիրակի Վենետիկից Հայաստան կժամանեն ռեստավրատորներ, ովքեր հինգ օրվա ընթացքում պետպատվերի համակարգով հատուկ սարքի օգնությամբ լազերային չափումներ կանցկացնեն, որոնք իրենց հետ կբերեն Իտալիայից», -ուրբաթ լրագրողներին ասաց Սամուելյանը:
Նա նշեց, որ երկու ամսում իտալացի փորձագետները Հայաստանին կփոխանցեն ողջ վանքի եռաչափ գծագիրը:

Սամուելյանը նաև տեղեկացրեց, որ բարձր տեխնոլոգիաների Բեռլինի ինստիտուտի մասնագետները, ովքեր 3D-scan լազերային տեխնոլոգիայի միջոցով վանքի ճեղքերի չափումներ են անցկացրել, ևս մեկ անալիզ կանցկացնեն, որպեսզի համոզվեն պատերի ամրության հարցում:
Ըստ նրա, այսօրվա դրությամբ արդեն պատրաստ է նախագծի տեխնիկական հիմնավորումը, իսկ տվյալ պահին այդ տարածքում համապատասխան երկրաբանական  հետազոտություններ են անցկացվում:

Փոխնախարարը նշեց, որ այս տարվա բյուջեի շրջանակներում նաև նախատեսված են երկու եկեղեցիների և վանքի դահլիճի վերականգնման ուղղությամբ նախագծերը:

Սանահինի վանքը հիմնադրվել է 10-րդ դարի առաջին կեսին: Պարսպի մեջ առնված հիմնական խումբը բաղկացած է 3 եկեղեցիներից` գրատուն-մատենադարանից, գավթից (1181 թ.), նախագավթից (1211 թ), հոգևոր դպրոցի գրատան սրահներից և դամբարաններից: Համալիրի ամենահին շինությունը Սբ Աստվածածին եկեղեցին կառուցված է Աբաս Ա Բագրատունի թագավորի կողմից (928-953 թթ.): Հաջորդը Ամենափրկիչ եկեղեցին է` կառուցված Խոսրովանուշ թագուհու կողմից 966 թ., որն իր իշխող դիրքով և տեսքով հետագայում դարձավ մայր եկեղեցի` Կաթողիկե:
Սուրբ Աստվածածին եկեղեցուց 12մ արևելք Սուրբ Գրիգոր եկեղեցին է: Հուշարձանախմբում քաղաքացիական ճարտարապետության զարդերից մեկն է Գրատուն-մատենադարանը` կառուցված 1063 թվականին, շինարարական արձանագրության մեջ հիշվում է նշխարատուն անունով: Այստեղ պահվել են ոչ միայն գրքեր ու ձեռագրեր, այլև վանքի արժեքավոր իրերը, նշխարներ և մասունքներ: Այս գրատունը հայոց գրատների մեջ ամենահինն է և ամենամեծը:

Վանական համալիրը ներառում է նաև Սբ Հարություն եկեղեցին (13-րդ դ.), Զանգակատունը (13-րդ դ.), Զաքարյանների դամբարանը (12-13-րդ դդ.), Աղբյուրը (1831 թ.), Գր. Տուտեորդու մահարձանը (1184 թ.):

Վանքում գործել է հոգևոր դպրոց, որն ավանդաբար կոչվում է Մագիստրոսի ճեմարան: Այստեղ դասավանդել են մշակութային և կրոնական նշանավոր գործիչներ Դիոսկորոս կաթողիկոսը, Անանիա, Հակոբ և Հովհաննես Սանահնեցիները, Գրիգոր Տուտեորդին և մեծ փիլիսոփա ու աստվածաբան Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունին: