ԵՐԵՎԱՆ, 19 մարտի. /Նովոստի–Արմենիա/. Երկար սպասված գարունը, կարծես, վստահ քայլերով առաջ է շարժվում։ Չնայած ամառը դեռ շատ հեռու է, սակայն գրեթե բոլորը սկսել են մտածել իրենց կազմվածքի մասին։
«Նովոստի–Արմենիա» գործակալությունը դիմել է ՀՀ ԱՆ «Ֆիզիկական բժշկության և կուրորտաբանության» գիտահետազոտական ինստիտուտի սննդաբան, գաստրոէնտերոլոգ Վարդանուշ Պետրոսյանին, ով մեր ընթերցողներին ներկայացրել է շատ կարևոր խորհուրդներ այն մասին, թե ինչպես կարելի է նիհարել` չվնասելով առողջությունը։
Ֆիզիկական ակտիվություն
Նիհարելու համար հարկավոր է շատ շարժվել։ Այս մասին գիտեն բոլորը։ Գիտականորեն հաստատված է, որ հենց ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունն է նյութափոխականության բարելավման ամենաարդյունավետ միջոցը, ինչն իր հերթին նպաստում է նիհարելու գործընթացին։ Երբ մկաններն աշխատում են, նյութափոխականությունն արագանում է։ Ընդ որում խոսքը միջին մակարդակի ծանրաբեռնվածության, ցանկացած ֆիզիկական ակտիվության մասին է։ Այսինքն, պարտադիր չէ, որ սովորական մարդը սարեր բարձրանա, կարելի է պարզապես քայլել օրը երկու ժամ։
Ջուր ենք խմում և նիհարում
Նյութափոխականության համար շատ կարևոր է հեղուկի, մասնավորապես ջրի օգտագործումը։ Հարկավոր է ջուր խմել 1 կգ քաշի համար 28–30 մլ հարաբերակցությամբ, եթե իհարկե չկան երիկամների և սիրտ–անոթային համակարգի խնդիրներ։ Դա կազմում է օրական միջինը երկու լիտր ջուր։
Ընդ որում հյութերը, սուրճը, թեյը և այլ ըմպելիքները հաշվի չեն առնվում։ Հայերի ամենասիրելի ըմպելիքը` սուրճը, թերևս, խոսակցության առանձին առարկա է։ Քանի որ սուրճը ջրազրկում է օրգանիզմը, այն հարկավոր է խմել յուրաքանչյուր մեկ բաժակ սուրճի դիմաց ևս մեկ բաժակ ջրի հարաբերակցությամբ։ Քաղցր հյութերի մասին ավելի լավ է ընդհանրապես մոռանալ։ Ինչ վերաբերում է ջրին, ապա կարելի է խմել սովորական, եռացրած կամ հանքային ջուր առանց գազի` ավելացնելով կիտրոն, անանուխ, դարչին, մեղր և այլն։ Խորհուրդ չի տրվում խմել ցանկացած տեսակի գազավորված ըմպելիք, այդ թվում` գազավորված ջուր։ Լիմոնադը վնասակար է, իսկ գազավորված ջրի մեջ կան աղեր, որոնք ընդհանրապես չեն նպաստում նիհարելու գործընթացին։
Համեմունքներ. համեղ և արդյունավետ
Համեմունքները ոչ միայն պիկանտ համ են հաղորդում ճաշատեսակներին, դրանցից ոմանք օգնում են ազատվել ավելորդ կիլոգրամներից և լավ կազմվածք պահպանել։ Սննդի մեջ սուր համեմունքների օգտագործումը լավացնում է նյութափոխանակությունը, սակայն շատ կարևոր է հիշել, որ չարժե չարաշահել։ Խոսքը կծու պղպեղի, կոճապղպեղի, դարչինի, հիլի (кардамон) և այլ համեմունքների մասին է։
Լիարժեք քուն
Բոլորին հայտնի է, որ քունը հարկավոր է նորմալ, առողջ կյանքի համար։ Կարելի է ընդունել միայն առողջ սնունդ, զբաղվել սպորտով, սակայն միաժամանակ լիարժեք քուն չունենալու դեպքում բոլոր ջանքերն ապարդյուն են։ Քնի պակասը լրջագույն կերպով ազդում է հորմոնների վրա, որոնք վերահսկում են նյութափոխանակությունը, ախորժակը, տրամադրությունը, կենտրոնանալու ունակությունը։ Այդ պատճառով լիարժեք քունը չափազանց կարևոր է։ Դիետոլոգը խորհուրդ է տալիս քուն մտնել մինչև կեսգիշեր և քնել 8–10 ժամ։
Սնվում ենք ռեժիմով
Դիետոլոգը բոլորին խորհուրդ է տալիս սնվել ռեժիմով, այսինքն` նախաճաշել, ճաշել և ընթրել մոտավորապես նույն ժամին, նույն ընդմիջումներով։ Ամենաօպտիմալ ընդմիջումը 4–5 ժամն է։ Գիշերային հանգստի ժամանակ այն երկարում է` հասնելով 10 ժամի։ Շատերին հուզում է մեկ հարց. կարելի՞ է ուտել երեկոյան, թե՞ ավելի լավ է սահմանափակել սնունդը։ Պարզվում է, որ ընթրել կարելի է և անգամ հարկավոր է։ Պարզապես անհրաժեշտ է սահմանափակել սննդի քանակը` նախընտրելով օրինակ կեֆիր, մածուն, «Նարինե»։
Կատեգորիկ արգելվում է
Նրանք, ովքեր ցանկանում են նիհարել, չպետք է կտրուկ կրճատեն օգտագործվող կալորիաների և սպիտակուցների քանակը, քանի որ դա կարող է հանգեցնել հակառակ արդյունքի։ Օրգանիզմը սկսում է որպես պաշար ճարպ «կուտակել» և անցնում է «քնած» ռեժիմի, այսինքն նյութափոխանակությունը դանդաղում է, ինչը դադարեցնում է նիհարելու գործընթացը։
Խորհուրդ չի տրվում նաև հավատալ և հույսը դնել «հրաշք դիետաներին», որոնք օգնում են կտրուկ նիհարել։ ԱՀԿ–ի տվյալներով, մեծ մարդու օրգանիզմը չի կարող ամսվա ընթացքում «վերամշակել» 3–5 կգ ճարպից ավել։ Այսինքն, եթե մարդը ամսվա ընթացքում նիհարել է 7–8 կիլոգրամ, ապա դա տեղի է ունենում ջրի և մկանային հյուսվածքի հաշվին, ինչի հետևանքով օրգանիզմը ջրազրկվում է և կորցնում մկանային զանգված, որը շատ դժվար է վերականգնվում կամ երբեք չի վերականգնվում։–0–
