Հայաստանը մասնակցել է տիեզերական հետազոտություններին ու մշակումներին մարդու՝ տիեզերք կատարած առաջին թռիչքի ժամանակներից, ուրբաթ ասաց Հայաստանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահ Ռադիկ Մարտիրոսյանը։
«60-ական թվականներին Բյուրականի աստղադիտական լաբորատորյան Հայաստանում և ողջ աշխարհում տիեզերական հետազոտությունների գիտական առաջատար կազմակերպությունն է եղել»,- ուրբաթ ասաց Մարտիրոսյանը Յուրի Գագարինի՝ տիեզերք կատարած թռիչքի 50-ամյակին նվիրված հոբելյանական միջոցառումների շրջանակներում կազմակերպված կլոր սեղանի շուրջ։
Մարտիրոսյանը նշեց, որ 1958 թվականին Եվպատորիայում Տիեզերական թռիչքների կառավարման կենտրոնի ստեղծման աշխատանքների ղեկավար Պավել Աղաջանովը դիմել է Բյուրականի աստղադիտարանի տնօրենին և Հայաստանի Գիտությունների ակադեմիայի նախագահ Վիկտոր Համբարձումյանին` առաջարկելով, որ Հայաստանը մասնակցի տիեզերական ծրագրերին։
«Այն ժամանակ աստղադիտարանում ստեղծվել էր ռադիոֆիզիկոսների խումբ, որը պետք է մասնակցեր դեպի տիեզերք մարդու առաջին թռիքչի նախապատրաստական աշխատանքներին»,- ասաց նա։
ԳԱԱ նախագահի խոսքերով, խոշոր ծրագրերից մեկը, որին մասնակցեց Բյուրականի ռադիոֆիզիկոսների խումբը, «Վեգա» նախագիծն էր։
«Վեգա» նախագիծը («Վեներա՝ Գալլեա ասուպ») պատմության մեջ Արեգակնային համակարգի ամենաբարդ հետազոտությունն էր տիեզերական սարքերի օգնությամբ։ Այն բաղկացած էր երեք մասից՝ Վեներայի մթնոլորտի և մակերևույթի ուսումնասիրումը վայրէջքային սարքերի օգնությամբ, Վեներայի դինամիկայի ուսումնասիրումն աէրոստատ զոնդերի միջոցով և Գալլեա ասուպի գազափոշային մթնոլորտի (կոմա) ու պլազմային թաղանթի միջով թռիչքը։
Մարտիրոսյանը նշեց նաև, որ հաջորդ մեծ աշխատանքը «Միր» տիեզերական ուղեծրային կայանի համար «Պրիրոդա» մոդուլի ստեղծման աշխատանքների մասնակցությունն էր։
1996 թվականին «Միր» ՈՒԿ «Պրիրոդա» յոթերորդ բաց թողնված մոդուլը նախատեսված էր Երկրի բնական ռեսուրսների, երկրային մթնոլորտի վերին շերտերի, տիեզերական ճառագայթումների, մերձրերկրյա տիեզերական տարածությունում և Երկրի մթնոլորտի վերին շերտերում բնական և արհեստական ծագման գործընթացների գիտական հետազոտություններ և փորձեր անցկացնելու համար։
«Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի մեր ինստիտուտը երկու համակարգ է ստեղծել այդ մոդուլում՝ ռադիոչափական համակարգեր և սքանավորող պլատֆորմ ինֆրակարմիր սպեկտրոմետրի համար»,- պարզաբանեց ԳԱԱ նախագահը։ -0-
