«Հայ ասպետ» հայկական մանկական ինտելեկտուալ հեռուստաշոուի հաղթողները խորապես վիրավորվել և վրդովվել են, որ թուրքական Ոստիկանությունն արգելել է նրանց մոմ վառել և աղոթել Թուրքիայի տարածքում գտնվող Սուրբ Խաչ եկեղեցում, հայտնեց հեռուստահաղորդման հիմնադիր և հաղորդավար Կարին Տոնոյանը:
Թուրքիայում Վանա լճի Աղթամար կղզում գտնվող հայկական եկեղեցու այցելությունը կազմակերպվել է մոտ մեկ շաբաթ առաջ հեռուստաշոուի հաղթողների խմբի համար: Սակայն տեղական ոստիկանության աշխատակիցը արգելել է նրանց մոմեր վառել և աղոթել եկեղեցում, որն այժմ տեղական իշխանությունների որոշմամբ թանգարանի է վերածվել: Եերեխաները փորձել են շարունակել աղոթքը Արծրունիների միջնադարյան դինաստիայի հայկական թագավորների դամբարանում, որտեղ խունկ են վառել: Սակայն այստեղ էլ թուրք ոստիկանը նրանց հանգիստ չի թողել՝ ոտքով հանգցնելով կրակը:
«Մենք փորձեցինք խունկ ծխել: Սակայն մեզ մոտեցած ոստիկանը պահանջեց հանգցնել այն: Մենք նույնիսկ չհասցրեցինք պատասխանել, երբ նա հանգցրեց խունկը ոտքով երեխաների դեմքերին շատ մոտ տարածությունից»,- երկուշաբթի լրագրողներին Երևանում պատմեց Տոնոյանը:
Այս կապակցությամբ նա կոչ արեց հայերին հնարավորինս հաճախ այցելել իրենց նախնիների պատմական հայրենիքը, սակայն հայտնեց, որ անընդունելի է համարում սեպտեմբերի 19-ին ծրագրված պատարագի օրը Սուրբ Խաչի այցելությունը հայերի կողմից:
Նա հայտնեց նաև, որ խաչը եկեղեցու վրա հորիզոնական է տեղադրված, ինչը թուրքերը բացատրում են զբոսաշրջիկներին հայերի անհարգալից վերաբերմունքով քրիստոնեական կրոնի նկատմամբ:
Տոնոյանը կարծում է, որ թուրքական իշխանությունների նման վերաբերմունքը խոսում է այն վախի մասին, որ ունեն թուրքերը հայերի՝ այդ բուն հայկական տարածքների իրական տերերի նկատմամբ: Նա ընդգծեց, որ, չնայած Թուրքիայի կողմից 1915թ. Հայոց ցեղասպանության մերժմանը, այդ ոճրագործությունը ճանաչել է գրեթե ողջ աշխարհը:
Հայաստանի Ազգային գրադարանի տնօրեն Դավիթ Սարգսյանն իր հերթին նշեց, որ հայերի նկատմամբ նմանատիպ գործողություններն արտացոլում են ոչ թե մեկ ոստիկանի, այլ թուրքական իշխանությունների ընդհանուր քաղաքականությունը:
Սուրբ Խաչ եկեղեցին հայկական միջնադարյան ճարտարապետության ակնառու հուշարձաններից է: Այն կառուցվել է Վասպուրականի թագավորության ծաղկման ժամանակաշրջանում՝ 915-921 թթ.-ին՝ ճարտարապետ Մանվելի կողմից՝ Հայոց Գագիկ Արծրունի թագավորի գահակալության տարիներին:
Թուրքիան հայկական Սբ. Խաչ եկեղեցու վերականգնումը սկսել է միջազգային հանրության ճնշման ներքո: Դրա վերականգնման համար թուրքական իշխանությունները հատկացրել էին 1,5 մլն դոլար: Աշխատանքներն իրականացվել են Թուրքիայի մշակույթի և զբոսաշրջության նախարարության կողմից Վանի տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ համատեղ: -0-
