Ռազմական գործողություններ չեն վերսկսվի տեսանելի ապագայում. փորձագետ

Ղարաբաղյան հակամարտության գոտում ռազմական գործողությունների վերսկսում չի լինի տեսանելի ապագայում, կարծում է Կովկասի Ինստիտուտի քաղաքական հետազոտությունների բաժնի ղեկավար Սերգեյ Մինասյանը։

«Գլխավոր քաղաքական հաղորդագրությունը, որը Մոսկվան արել է Բաքվին՝ Հայաստանում ռուսական ռազմակայանի տեղակայման ժամկետի երկարացման պայմանագրի ստորագրմամբ, այն է, որ ղարաբաղյան հակամարտության առումով Ադրբեջանում կարող են թուլանալ և հանգիստ քնել, քանի դեռ տեսանելի ապագայում հակամարտության գոտում ռազմական գործողությունների վերսկսում չի լինի, կամ էլ դա ինքնասպանություն կլինի այն երկրի համար, որը ռազմական գործողություններ կսկսի»,- երկուշաբթի «Նովոստի» միջազգային մամուլի կենտրոնում «Դմիտրի Մեդվեդևի՝ Հայաստան կատարած այցի արդյունքները» Երևան-Մոսկվա տեսակամուրջի ժամանակ ասաց Մինասյանը։

Երկու պետությունների միջև արձանագրություն է ստորագրվել Գյումրիի ռուսական ռազմակայանի մասին 1995 թ.-ին ստորագրված երկկողմ պայմանագրի մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին, որոնք վերաբերում են փաստաթղթի գործողության ժամկետի երկարացմանը: 1995 թ.-ին ստորագրված պայմանագրի գործողության ժամկետը 25 տարի էր, այժմ փաստաթուղթը գործելու է 49 տարի՝ սկսած 1995 թ.-ից:

Մինասյանը նշեց, որ դա առաջին հերթին բացատրվում է Հայաստանում ռուսական ռազմակայանի մասին արձանագրությունում կատարված փոփոխություններով, ինչը Հայաստանին հնարավորություն է տալիս ռուսական ռազմակայանի կողմից հստակ ռազմական աջակցության հույս ունենալ այն դեպքում, եթե ղարաբաղյան հակամարտության գոտում հիպոթետիկ ռազմական գործողությունները վերսկսվեն։

«Այլ կերպ ասած, Հայաստանը կարող է հույս ունենալ, որ ռուսական զորքերն անհրաժեշտության դեպքում և ֆորսմաժորային հանգամանքներում կարող են տեղակայվել Ադրբեջանի հետ Հայաստանի հյուսիս-արևելյան սահմանում կամ Նախիջևանի ուղղությանմբ»,- ասաց նա։

Ըստ քաղաքագետի, մեկ ուրիշ՝ առավել կարևոր փաստը, որը թույլ է տալիս ասել, թե Ռուսաստանը տարածաշրջանի մակարդակով երկարատև ստատուս-քվո և անվտանգության հեռանկարներ է ամրագրում, ռուսական ռազմակայանի օգտագործման հնարավորությունների վերաբերյալ Մեդվեդևի մեկնաբանությունն է, որն արվել է ինչպես երկկողմանի հանդիպման, այնպես էլ ՝ՀԱՊԿ գագաթնաժողովի ժամանակ։

«Նախագահ Մեդվեդևն այն հարցին, թե ինչպես կարձագանքի Ռուսաստանը Լեռնային Ղարաբաղում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը, միանշանակ հիշատակեց, որ Ռուսաստանի համար շատ կարևոր է խաղաղություն պահպանելը, և միաժամանակ Ռուսաստանն իր դաշնակից Հայաստանի՝ ՀԱՊԿ անդամի առջև իր պարտականություններն ունի»,- ասաց նա։

Փորձագետն ակնհայտ է համարել այն, որ եթե ռազմական գործողությունները վերսկսվեն, դրանք կանդրադառնան ոչ միայն Ղարաբաղին, այլ նաև հայ-ադրբեջանական սահմանին։

«Եվ դրանից ելնելով՝ Մեդվեդևն այդպես էլ  հնչեցրեց դիրքորոշումը, որ Ռուսաստանը հավատարիմ է մնում Հայաստանի առջև անվտանգության ոլորտում ստանձնած իր պարտավորություններին»,- ասաց Մինասյանը։

Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկսվել է 1988 թվականին, երբ գերազանցապես հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին: 1991թ. դեկտեմբերի 10-ին Լեռնային Ղարաբաղում հանրաքվե անցկացվեց, որի ժամանակ մասնակիցների 99,89 տոկոսը քվեարկեց Ադրբեջանից լիովին անկախանալու օգտին:

Դրան հետևեցին Ադրբեջանի ձեռնարկած լայնածավալ ռազմական գործողությունները, որոնք հանգեցրին նրան, որ նրանք կորցրեցին վերահսկողությունը ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի, այլև հարակից յոթ շրջանների նկատմամբ:

1994թ. մայիսի 12-ին զինադադարի վերաբերյալ եռակողմ համաձայնագրի կնքումից  հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները, որոնց արդյունքում երկու կողմից էլ եղավ շուրջ 25-30 հազար զոհ և մոտ մեկ միլիոն մարդ  ստիպված լքեց բնօրրանը:

Հրադադարի ռեժիմ հաստատելու վերաբերյալ համաձայնագիրը մինչ այսօր ուժի մեջ է: 1992 թվականից ի վեր հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ բանակցություններ են տարվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում, որի համանախագահներն են ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան: -0-