Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման որևէ լուրջ փաստաթուղթ այս տարի չի ստորագրվի, կարծում է Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը:
«Հնարավոր է միայն, որ հայտնվի ինչ-որ հայտարարություն, հանդիպում կամ թուղթ, որի վրա գրված կլինի, որ բոլոր հարցերն արդեն լուծված են, և մենք խաղաղ կերպով շարունակելու ենք լուծել մնացած կես հարցը», - չորեքշաբթի մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց նա:
Միաժամանակ պատասխանելով լրագրողների այն հարցին, թե ինչ է նշանակում ԱՄՆ պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնի հայտարարությունն այն մասին, որ հակամարտությունը կարող է լուծվել Ղարաբաղի, Հայաստանի և Ադրբեջանի բնակչության ջանքերի շնորհիվ, Իսկանդարյանն ասաց, որ ԱՄՆ-ն համաձայնություն է հայտնում Մադրիդյան սկզբունքներին, որոնց իմաստներից մեկը Լեռնային Ղարաբաղի կարծիքը հաշվի առնելն է:
Հուլիսի 4-ին Երևանում տեղի ունեցած մամուլի ասուլիսի ժամանակ Քլինթոնը հայտարարել է, որ «Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության, Հայաստանի, Ադրբեջանի, ինչպես նաև տարածաշրջանի ժողովուրդների շահերից է բխում առավելագույն ակտիվ աշխատանքի անցկացումը` բոլոր կողմերի համար ընդունելի և երկարատև լուծում փնտրելու համար»:
«Այսօր անհնար է Ղարաբաղին նստեցնել բանակցության սեղանի շուրջ, քանի որ Ադրբեջանը ոչ մի կերպ նմանատիպ առաջարկի հետ չի համաձայնում», - պարզաբանեց Իսկանդարյանը:
Խոսելով Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի շարունակական բնույթ ունեցող ռազմատենչ հայտարարությունների մասին` քաղաքագետն ասաց, որ դա որոշակի կերպով կարող է կապված լինել տարածաշրջան Քլիթոնի այցելության հետ: «Նա պարտավոր է ինչ-որ ձևով արձագանքել նմանատիպ իրադարձություններին», - ասաց Կովկասի ինստիտուտի տնօրենը:
Միաժամանակ նա նշեց, որ նմանատիպ բոլոր հայտարարությունները նախատեսված են ոչ միայն ներքին օգտագործման, այլև միջազգային հանրության համար, և «հարկավոր է մտնել Ադրբեջանի դրության մեջ»:
«Ադրբեջանը պատերազմում պարտություն է կրել, արդեն 16 տարի է անվերջանալի բանակցություններ են ընթանում, և հակամարտության` Ադրբեջանի պատկերացրած կարգավորման հեռնակրաները չկան: Ոչ ոք չի համաձայնում Լեռնային Ղարաբաղը վերադարձնել Ադրբեջանին, և ավելի շատ են խոսում հանրաքվե անցկացնելու մասին: Ադրբեջանում առկա է նաև նվաստացման զգացումը, և դա հարկավոր է հասկանալ», - ասաց Իսկանդարյանը:
Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկսվել է 1988 թվականին, երբ գերազանցապես հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին: 1991թ. դեկտեմբերի 10-ին Լեռնային Ղարաբաղում հանրաքվե անցկացվեց, որի ժամանակ մասնակիցների 99,89 տոկոսը քվեարկեց Ադրբեջանից լիովին անկախանալու օգտին:
Դրան հետևեցին Ադրբեջանի ձեռնարկած լայնածավալ ռազմական գործողությունները, որոնք հանգեցրին նրան, որ նրանք կորցրեցին վերահսկողությունը ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի, այլև հարակից յոթ շրջանների նկատմամբ:
1994թ. մայիսի 12-ին զինադադարի վերաբերյալ եռակողմ համաձայնագրի կնքումից հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները, որոնց արդյունքում երկու կողմից էլ եղավ շուրջ 25-30 հազար զոհ և մոտ մեկ միլիոն մարդ ստիպված լքեց բնօրրանը:
Հրադադարի ռեժիմ հաստատելու վերաբերյալ համաձայնագիրը մինչ այսօր ուժի մեջ է: 1992 թվականից ի վեր հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ բանակցություններ են տարվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում, որի համանախագահներն են ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան: -0-
