ԵՐԵՎԱՆ, 31 մայիսի. /Նովոստի-Արմենիա/. Ղարաբաղյան հակամարտության երկարաժամկետ լուծումն «անհնար է առանց այն մարդկանց մասնակցության, ում այդ խնդիրն անմիջականորեն վերաբերում է», - ասաց Հայստանում Լեհաստանի Արտակարգ և Լիազոր դեսպան Զդիսլավ Ռաչինսկին:
«Ես կարծում եմ, որ ինչ-որ փուլում ղարաբաղյան համայնքի ներկայությունն անհրաժեշտ կլինի բոլորին բավարարող որոշման հասնելու համար»,- երկուշաբթի լրագրողներին հայտնեց Ռաչինսկին:
Դեսպանի խոսքերով՝ հակամարտության լուծման մանրամասների քննարկմանը պետք է մասնակցի երեք կողմ՝ Հայստանն, Ադրբեջանը և Ղարաբաղի բնակչությունը:
«Որքան ես գիտեմ, սկզբնական փուլում Ղարաբաղի բնակչությունը եղել է բանակցության կողմ, և իմ անձնական գնահատմամբ՝ ղարաբաղցիների ներգրավումը գործընթացում անխուսափելի է և կարևոր»,- ասաց դեսպանն, ընդգծելով, որ խոսքը Ղարաբաղի 140 հազար բնակիչների ճակատագրի մասին է:
Ներկայացնելով Լեհաստանի դիրքորոշումը Լեռնային Ղարաբաղի կարգավորման հարցում՝ Ռաչինսկին նշեց, որ «Լեհաստանի մոտեցումը բավականին չեզոք և հայտնի է»:
«Լեհաստանն ընդունում է այն նույն բանաձևն, ինչ եվրամիությունը»,- ասաց դեսպանը՝ հավելելով, որ հարցը կարող է լուծվել միայն խաղաղ ճանապարհով:
Ռաչինսկու խոսքերով՝ ղարաբաղյան հակամարտության լուծումը հնարավոր է մի քանի հարցերի համալիր դիտարկմամբ: Մասնավորապես, ըստ նրա, կողմերը պետք է լուծեն ժողովրդի ինքնորոշման, ինչպես նաև տարածքային ամբողջականության ճանաչման հարցը:
Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկիզբ է առել 1988 թ.-ին, երբ հիմնականում հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին։
1991 թ. դեկտեմբերի 10-ին, Խորհրդային Միության փլուզումից մի քանի օր առաջ, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցավ հանրաքվե, որի ժամանակ բնակչության ճնշող մեծամասնությունը՝ 99,89 տոկոսը Ադրբեջանից ամբողջովին անկախանալու կողմ քվեարկեց։
Դրանից հետո սկսվեցին լայնամասշտաբ ռազմական գործողություններ, որոնց հետևանքով Ադրբեջանը կորցրեց վերահսկողությունը Լեռնային Ղարաբաղի և նրան հարակից յոթ շրջանների նկատմամբ։
1994 թ.-ի մայիսի 12-ին՝ զինադադարի մասին համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելուց հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները։ Պատերազմի հետևանքով երկու կողմից զոհվեց մոտավորապես 25-30 հազ մարդ և մոտ մեկ միլիոնը ստիպված եղավ լքել բնակավայրերը։
Զինադադարի ռեժիմի մասին համաձայնությունը պահպանվում է մինչ այժմ։
1992 թ.-ից մինչ օրս ընթանում են բանակցություններ հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում, որի համանախագահներն են ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան։-0-
