Հայաստանը հավատարիմ է մնում է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության բացառապես խաղաղ կարգավորման քաղաքականությանը, ասվում է ՀՀ ԱԳՆ 2009 թ.-ի՝ երկուշաբթի տարածված հաշվետվության մեջ:
«Հավատարիմ մնալով արտաքին քաղաքականության իր սկզբունքներին, Հայաստանի քաղաքական ղեկավարությունը 2009 թ. շարունակել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում և Մադրիդյան առաջարկությունների հիման վրա արցախյան հիմնախնդիրը բացառապես խաղաղ ճանապարհով կարգավորելու ուղեգիծը, միաժամանակ մշտապես ընդգծելով գործընթացին արցախյան կողմի լիիրավ մասնակցության անհրաժեշտությունը»,- ասվում է հաշվետվության մեջ:
Փաստաթղթի համաձայն, 2009թ. արցախյան հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացը նշանավորվեց ինտենսիվ բանակցություններով. Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների մակարդակով ՌԴ նախագահի միջնորդությամբ տեղի ունեցան 3, իսկ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների միջնորդությամբ 6 հանդիպումներ: «Տարվա ընթացքում արձանագրված դրական դինամիկան բավարար չեղավ բանակցային գործընթացում բեկում արձանագրելու համար»,- ասվում է հաշվետվության մեջ:
Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման առաջնային խնդիրներ են հանդիսացել ԼՂՀ կողմից իրականացրած ինքնորոշման իրավունքի միջազգային ճանաչումը, ԼՂՀ ժողովրդի բազմաշերտ անվտանգության ապահովումը:
Ինչպես ասվում է հաշվետվության մեջ, անցած տարի Հայաստանը հակազդել է Ադրբեջանի շարունակական փորձերին հարցն աղավաղված կերպով ներկայացնել միջազգային մի շարք կազմակերպություններում, մասնավորապես՝ ՄԱԿ-ում, ԵԱՀԿ-ում և Եվրոպայի Խորհրդում: Հայկական կողմը հուշագրեր և այլ փաստաթղթեր է տարածել այդ մարմիններում, համապատասխան ատյաններում տեղի են ունեցել բազմաթիվ բացատրական և տեղեկատվական բնույթի հանդիպումներ միջազգային կազմակերպությունների ղեկավարության հետ:
«2009-ի հուլիսին Իտալիայի լ'Աքվիլա քաղաքում կայացած Մեծ Ութնյակի գագաթաժողովին ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահ երկրների ԱՄՆ, Ռուսաստանի և Ֆրանսիայի նախագահներ Բարաք Օբաման, Դմիտրի Մեդվեդևը և Նիկոլա Սարկոզին հանդես եկան համատեղ հայտարարությամբ, որով Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարներին կոչ արեցին կարգավորել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը խաղաղ ճանապարհով և իրենց աջակցությունը հայտնեցին կարգավորման հիմնական սկզբունքների մշակմանն ուղղված կողմերի ջանքերին»,- ասվում է հաշվետվության մեջ:
Փաստաթղթում հիշեցվում է նաև, որ 2009-ի դեկտեմբերի 1-2-ին Աթենքում Ղարաբաղյան հարցի վերաբերյալ հայտարարություն ընդունվեց ԵԱՀԿ անդամ 56 երկրների ԱԳ նախարարների կողմից, որտեղ առաջին անգամ ամրագրվեց ազգերի ինքնորոշման սկզբունքը և ևս մեկ անգամ շեշտվեց ուժի և ուժի սպառնալիքի չկիրառման սկզբունքի կարևորությունը:
Նույն օրերին, Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների պատվիրակությունների ղեկավարները` ՌԴ արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովը, Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարար Բեռնար Կուշները և Միացյալ Նահանգների պետքարտուղարի տեղակալ Ջեյմս Սթայնբերգը, ինչպես նաև Հայաստանի և Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարներ Էդվարդ Նալբանդյանը և Էլմար Մամեդյարովը հանդես եկան համատեղ համանման հայտարարությամբ:
«Տարվա ընթացքում ոչ մի միջազգային կազմակերպություն, բացի Իսլամական կոնֆերանս կազմակերպությունից, չի ընդունել Լեռնային Ղարաբաղի կարգավորմանն առնչվող հայկական կողմի դիրքորոշմանը հակասող որևէ բանաձև»,- ասվում է հայտարարության մեջ:
Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկսվել է 1988 թվականին, երբ գերազանցապես հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին: 1991թ. դեկտեմբերի 10-ին Լեռնային Ղարաբաղում հանրաքվե անցկացվեց, որի ժամանակ մասնակիցների 99,89 տոկոսը քվեարկեց Ադրբեջանից լիովին անկախանալու օգտին:
Դրան հետևեցին Ադրբեջանի ձեռնարկած լայնածավալ ռազմական գործողությունները, որոնք հանգեցրին նրան, որ նրանք կորցրեցին վերահսկողությունը ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի, այլև հարակից յոթ շրջանների նկատմամբ:
1994թ. մայիսի 12-ին զինադադարի վերաբերյալ եռակողմ համաձայնագրի կնքումից հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները, որոնց արդյունքում երկու կողմից էլ եղավ շուրջ 25-30 հազար զոհ և մոտ մեկ միլիոն մարդ ստիպված լքեց բնօրրանը:
Հրադադարի ռեժիմ հաստատելու վերաբերյալ համաձայնագիրը մինչ այսօր ուժի մեջ է: 1992 թվականից ի վեր հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ բանակցություններ են տարվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում, որի համանախագահներն են ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան:-0-
