Թուրքիայի ԱԳՆ հայտարարությունը, որում նշվում է, թե հայ-թուրքական արձանագրությունների վերաբերյալ ՀՀ ՍԴ որոշման մեջ նախապայմաններ են առկա, վկայում է Անկարայի՝ այդ արձանագրությունների վավերացման գործընթացն արհեստականորեն ձգձգելու ցանկության մասին, «Նովոստի-Արմենիա» գործակալությանը հայտնեց Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) խորհրդարանական խմբակցության քարտուղար Էդուարդ Շարմազանովը։
Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարություն է տարածել, որում նշվում է, որ 2009 թվականի հոկտեմբերի 10-ին Ցյուրիխում ստորագրված հայ-թուրքական արձանագրությունների՝ Սահմանադրությանը համապատասխան ճանաչելու վերաբերյալ Հայաստանի Սահմանադրական Դատարանի որոշումը պարունակում է արձանագրությունների տառին և ոգուն չհամապատասխանող նախապայմաններ և սահմանափակող դրույթներ։
«Թուրքիան այս հայտարարությունով ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ ցանկանում է արհեստականորեն ձգձգել վավերացման գործընթացը և արհեստական առիթներ է փնտրում, որպեսզի արդարացնի իր ոչ կառուցողական դիրքորոշումները։ Սակայն նմանատիպ գործելաոճով Թուրքիան իրեն ծիծաղելի դրության մեջ է դնում»,- ասաց Շարմազանովը։
Ըստ նրա, Սահմանադրական դատարանի որոշումը համապատասխանել է Հայաստանի Սահմանադրության ոգուն։
«Ցանկանում եմ տեղեկացնել մեր թուրք գործընկերներին, որ Հայաստանի Սահմանադրության մեջ հստակ ամրագրված է Անկախության հռչակագիրը, որտեղ հստակ գրվում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունը պետք է հետամուտ լինի Ցեղասպանության միջազգային ճանաչմանը»,- ասաց Շարմազանովը։
Ըստ նրա, Սահմանադրական դատարանի որոշումը որպես փաստ նորություն չէ։
«Սա Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանի բոլոր հրապարակային ելույթների՝ այդ թվում՝ Համահայկական շրջայցի ընթացքում և 2009 թվականի հոկտեմբերի 10-ին՝ հայ-թուրքական արձանագրությունների ստորագրման օրն արված ուղերձի քաղաքական ձևակերպումն էր այս հարցով»,- նշեց պատգամավորը։
«Թուրքիան շատ լավ գիտի հայկական կողմի դիրքորոշումը։ Այստեղ Հայաստանի կողմից առաջադրված որևէ նախապայման չկա, ի տարբերություն թուրքական կողմի»,- ասաց Շարմազանովը։
Հայաստանի և Թուրքիայի՝ մինչև վերջին ժամանակները բավականին լարված հարաբերությունները սկսեցին կարգավորվել, երբ երկու երկրի արտգործնախարարներ Էդվարդ Նալբանդյանն ու Ահմեդ Դավութօղլուն հոկտեմբերի 10-ին Ցյուրիխի համալսարանում ստորագրեցին «Դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման մասին արձանագրությունը» և «Երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին արձանագրությունը»: Փաստաթղթերը ստորագրումից հետո պետք է հավանության արժանանան երկու երկրների խորհրդարանների կողմից:
Հայաստանի և Թուրքիայի միջև չկան դիվանագիտական հարաբերություններ, իսկ 1993-ից, պաշտոնական Անկարայի նախաձեռնությամբ, փակ է հայ-թուրքական սահմանը։ Հարաբերությունները բարդացան, երբ Անկարան սկսեց սատարել ադրբեջանական դիրքորոշմանը՝ ղարաբաղյան հարցում, և երբ Թուրքիան կտրուկ արձագանքեց Օսմանյան կայսրությունում 1915թ. հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացին:
ՀՀ Սահմանադրական դատարանը 2009թ. հունվարի 12-ին երկրի Սահմանադրությանը համապատասխանող ճանաչեց «Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման մասին» ու «Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջև երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին» արձանագրություններում ամրագրված պարտավորությունները:
ՍԴ-ի որոշումը վերջնական է և բողոքարկման ենթակա չէ:
Միաժամանակ ՍԴ անդամները փաստել են, որ այդ արձանագրություններում ամրագրված մյուս բոլոր պարտավորությունները միջազգային իրավական ուժ կարող են ունենալ Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջև փաստացի սահմանի բաց լինելու և կոնկրետ դիվանագիտական հարաբերությունների առկայության դեպքում, որը ենթադրում է անհրաժեշտ նախադրյալների ապահովում կողմերի ստանձնած պայմանագրային պարտավորությունները կատարելու համար:
ՍԴ-ն իր որոշման մեջ սահմանել է, որ նշված արձանագրություններով ստանձնվող փոխադարձ պարտավորությունները` միջազգային իրավունքի սկզբունքներին համապատասխան, ունեն բացառապես երկկողմանի միջպետական բնույթ և չեն կարող վերաբերել ու տարաբնույթ հղումներով վերագրվել որևէ երրորդ կողմի կամ վերջինիս հետ նշված արձանագրությունները ստորագրած կողմերի փոխհարաբերություններին:-0-
