Թուրքիան կստորագրի սահմանի բացման և Հայաստանի հետ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման արձանագրությունը շաբաթ օրը՝ հոկտեմբերի 10-ին, եթե մինչ այդ խոչընդոտներ չառաջանան Երևանի կողմից:
Ինչպես հաղորդում է «ՌԻԱ Նովոստին», այս մասին հայտարարել է Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիպ Էրդողանը չորեքշաբթի լույս տեսած The Wall Street Journal ամերիկյան թերթին տված հարցազրույցում:
Էրդողանն ընդգծել է նաև, թե կցանկանար, որ ստորագրման վկաները դառնային ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ-երկրների ներկայացուցիչները, ովքեր զբաղվում են ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցով: Միաժամանակ նրա խոսքերով, ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման առաջընթացի և հայ-թուրքական պայմանավորվածությունների ստորագրման միջև կապ չկա, ինչն ավելի վաղ պնդում էր Անկարան:
«Մեր արտգործնախարարը պատրաստվում է ստորագրել այդ համաձայնությունը ՀՀ ԱԳ նախարար Նալբանդյանի հետ հոկտեմբերի 10-ին, եթե մինչ հոկտեմբերի 10-ը իրավիճակի բացասական զարգացում չլինի հայերի կողմից, ես համաձայնագրի ստորագրման հետ կապված որևէ խնդիր չեմ տեսնում, քանի որ, ինչպես տեղյակ է ողջ աշխարհը և ինչպես մենք շուտով կրկին կտեսնենք, մենք միշտ հավատարիմ ենք մեր խոստումներին: Այդ պատճառով եթե տեքստի մեջ փոփոխություններ չլինեն, ապա մենք պարտաստ ենք ստորագրել համաձայնագիրն իր ներկա տեսքով», - ասել է Էրդողանը թերթին տված հարցազրույցում, որը տեղի է ունեցել Ստամբուլում հոկտեմբերի 5-ին: Թերթը պարզաբանում է, որ հարցազրույցում խոսքը գնում է «այն արձանագրության մասին, որը կրկին կբացի Թուրքիայի և Հայաստանի սահմանն ու դիվանագիտական հարաբերություններ կհաստատի երկու պետությունների միջև»:
«Մենք կցանկանայինք տեսնել Մինսկի խմբին որպես այդ համաձայնագրի ստորագրման վկա, և եթե ֆրանսիացիները չգան, ապա հավանական է՝ կգան ամերիկացիները կամ ռուսները», - ասել է Թուրքիայի վարչապետը:
Էրդողանի խոսքերով, պայմանավորվածությունները, որոնք ծրագրվում է ստորագրել հոկտեմբերի 10-ին, «որևէ ընդհանուր բան չունեն այն բանի հետ, ինչ տեղի կունենա Մոլդովայում», որտեղ ԱՊՀ գագաթնաժողովի շրջանակներում այս շաբաթվա վերջին ծրագրված է Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահներ Սերժ Սարգսյանի և Իլհամ Ալիևի հանդիպումը: Միաժամանակ Թուրքիայի վարչապետն ասել է, որ «Մոլդովայում կայանալիք հանդիպման ժամանակ գրանցված իրադարձությունների դրական զարգացումն, իհարկե, դրական ազդեցություն կունեննա ողջ գործընթացի վրա»:
Քննարկելով այն հնարավոր գործոնները, որոնք արդեն համաձայնեցված հայ-թուրքական փաստաթղթերի կապակցությամբ կարող են տեսականորեն բացասաբար անդրադառնալ Երևանի դիրքորոշման վրա՝ Էրդողանը ուշադրություն է հրավիրել Սարգսյանի համահայկական շրջայցի վրա: Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում Սարգսյանը հանդիպել է օտարերկրյա հայկական համայնքների ներկայացուցիչների հետ, որոնցից շատերը դեմ են եղել Թուրքիայի հետ համաձայնագրերի ստորագրմանը:
«Երբ նախագահ Սարգսյանը գտնվում էր օտարերկրյա շրջայցում, նա բախվեց հայկական սփյուռքի արձագանքի հետ: Այդ պատճառով չափազանց կարևոր է այն, թե ինչ է նա անում սփյուռքի նման արձագանքի պարագայում: Եթե նա լինի հաստատակամ և եթե Հայաստանի կառավարությունը, այլ ոչ թե հայկական սփյուռքը, որոշեն Հայաստանի քաղաքականությունը, ապա մենք կկարողանանք առաջ ընթանալ: Ինչ վերաբերում է մեզ, ապա մենք խնդիրներ չունենք: Ամեն ինչ պետք է որոշի Հայաստանի կառավարությունը», - ասել է Թուրքիայի վարչապետը:
Հայաստանի և Թուրքիայի միջև բացակայում են դիվանագիտական հարաբերությունները, իսկ 1993 թվականից պաշտոնական Անկարայի նախաձեռնությամբ փակվել է հայ-թուրքական սահմանը:
Թուրքիան առաջ է քաշում մի շարք նախապայմաններ՝ երկկողմ հարաբերությունների հաստատման համար, մասնավորապես, Հայաստանի կողմից Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին Օսմանյան կայսրությունում Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման քաղաքականությունից հրաժարվելը, երբ սրի էր քաշվել շուրջ մեկուկես միլիոն հայ, Հայաստանի կողմից Թուրքիայի սահմանների ճանաչումը։
Հարաբերություններում առաջին տեղաշարժերը նկատվեցին 2008 թ.-ի սեպտեմբերի 6-ին, երբ Թուրքիայի նախագահ Աբդուլա Գյուլը ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի հրավերով առաջին անգամ այցելեց Երևան՝ 2010 թ.-ի աշխարհի առաջնության ընտրական փուլի շրջանակներում Հայաստանի և Թուրքիայի հավաքականների միջև ֆուտբոլային հանդիպումը դիտելու նպատակով։ Այցի ընթացքում երկու պետությունների ղեկավարները քննարկեցին երկկողմ հարաբերությունների հաստատման հնարավորությունները։
Թուրքիայի և Հայաստանի ներկայացուցիչները երկու տարի շարունակ երկկողմ հարաբերությունների կարգավորմանն ուղղված փակ բանակցություններ են անցկացնում Շվեյցարիայում:
Օգոստոսի 31-ին Թուրքիայի և Հայաստանի արտգործնախարարությունները, ինչպես նաև Շվեյցարիայի արտաքին գործերի դեպարտամենտը հայտարարեցին, որ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել քաղաքական խորհրդակցություններ սկսել բանակցությունների ընթացքում շվեյցարական միջնորդությամբ նախնական ստորագրած երկու արձանագրությունների` «Երկու երկրների միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման մասին արձանագրության» և «Երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին արձանագրության» շուրջ»: Ներքաղաքական խորհրդատվությունները կավարտվեն վեց շաբաթվա ընթացքում, ինչից հետո երկու արձանագրություն կստորագրվի և կներկայացվի համապատասխան խորհրդարաններին վավերացման համար:-0-
