Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման միակ ուղին բանակցային գործընթացում ԼՂՀ-ին ներգրավելն է, կարծում է Ռազմավարական և ազգային հետազոտոությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն Ռիչարդ Գիրագոսյանը:
«Լեռնային Ղարաբաղը պետք է դառնա բանակցությունների լիիրավ կողմ, քանի որ նման ոչ մի հակամարտություն չի լուծվել, մինչ հակամարտության մասնակիցը չի դարձել բանակցությունների իրական կողմ», - երեքշաբթի մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց Գիրագոսյանը: Նրա խոսքերով, ինչպես Մինսկի խմբի, այնպես էլ Հայաստանի կողմից ոչ մի ճնշում չի նպաստի ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանը:
«Հայաստանը չպետք է մենաշնորհի բանակցությունների ժամանակ ժողովրդավարական ուղով ընտրված ԼՂՀ իշխանությունները ներկայացնելու իրավունքը», - նշեց Գիրագոսյանը: Փորձագետը, ընդհանուր առմամբ, ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանն ուղղված բանակցային գործընթացը գնահատում է՝ որպես արդյունքների չհանգեցնող գործընթաց:
Նրա խոսքերով, վերջին մի քանի տարվա ընթացքում ԵԱՀԿ ՄԽ շրջանակներում իրականացվող բանակցային գործընթացը ձախողվեց երկու պատճառով՝ առաջինը՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ մեկտեղ թուլացել է ԼՂՀ-ի դերը՝ որպես բանակցություններում լիիրավ անդամի, երկրորդը՝ ղարաբաղյան գործընթացը փակ է հասարակության համար, այն դեպքում, երբ այն պետք է արտացոլի Հայաստանի, Ադրբեջանի և Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդների հանրային կարծիքը:
«Ղարաբաղյան գործընթացի գաղտնիությունը հանգեցնում է նրա մասին տեղեկատվության պակասի կամ ապատեղեկատվության ի հայտ գալուն», - պարզաբանեց նա: Ինչ վերաբերում է Սերժ Սարգսյանի և Իլհամ Ալիևի՝ հուլիսի 18-ին Մոսկվայում տեղի ունեցած հանդիպմանը, ապա փորձագետի խոսքերով, այն չի նպաստի պայմանագրի շուտափույթ ստորագրմանը:
Փորձագետը նաև նշեց, որ հակամարտության խաղաղ կարգավորմանը խոչընդոտող հիմնական խնդիրը Ադրբեջանի անդադար ռազմատենչ հռետորականությունն է, ինչի մասին հերթական անգամ հաստատել է Լոնդոնի Միջազգային հարաբերությունների թագավորական ինստիտուտում Ղարաբաղի վերադարձի համար պատերազմ սկսելու Ադրբեջանի պատրաստակամության մասին Իլհամ Ալիևի հայտարարությունը:
«Այդ հայտարարությունն արվել է Լոնդոնում, նշանակում է՝ այն ուղղված է ոչ թե Ադրբեջանի ժողովրդին, այլ ողջ աշխարհին», - ասաց Գիրագոսյանը:
Նրա խոսքերով, Լեռնային Ղարաբաղը վերադարձնելու Ադրբեջանի յուրաքանչյուր փորձ կհանգեցնի նոր պատերազմի:
Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկսվել է 1988 թվականին, երբ գերազանցապես հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին: 1991թ. դեկտեմբերի 10-ին Լեռնային Ղարաբաղում հանրաքվե անցկացվեց, որի ժամանակ մասնակիցների 99,89 տոկոսը քվեարկեց Ադրբեջանից լիովին անկախանալու օգտին:
Դրան հետևեցին Ադրբեջանի ձեռնարկած լայնածավալ ռազմական գործողությունները, որոնք հանգեցրեցին նրան, որ վերացավ հսկողությունը ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղում, այլև հարակից յոթ շրջանում:
1994թ. մայիսի 12-ին զինադադարի վերաբերյալ կնքված եռակողմ համաձայնագրից հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները, որոնց արդյունքում երկու կողմից էլ մահացավ շուրջ 25-30 հազար մարդ, և մոտ մեկ միլիոնն ստիպված լքեց բնօրրանը:
Հրադադարի ռեժիմ հաստատելու վերաբերյալ համաձայնագիրը մինչ այսօր ուժի մեջ է: 1992 թվայանից ի վեր հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ բանակցություներ են տարվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում, որոնց համանախագահներն են ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան:-0-
