Մարդկանց վրա համատարած ջուր լցնելը չի համապատասխանում «Վարդավառ» (Տիրոջ Պայծառակերպություն) հնագույն հայկական տոնի ոգուն և այս տոնին գռեհկության երանգ է հաղորդում, կարծում է ՀՀ ազգագրության թանգարանի ոչ նյութական մշակույթի բաժնի վարիչ Սուսաննա Մելիքյանը:
Քրիստոսի Պայծառակերպության տոնը Հայ Առաքելական Եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից մեկն է: Ժամանակակից Հայաստանում Վարդավառի օրը մարդիկ միմյանց վրա ջուր են լցնում, ինչը խորհրդանշում է հոգևոր մաքրագործում:
«Վարդավառի ժամանակ միմյանց վրա ջուր լցնելն ինքնատիպ խաղ է, որը պետք է խաղան մտերիմ մարդիկ, ովքեր վաղուց գիտեն և հարգում են միմյանց: Չի կարելի ջուր լցնել փողոցի պատահական անցորդներին», - ասաց Մելիքյանը ուրբաթ «Նովոստի» միջազգային մամուլի կենտրոնում տեղի ունեցած մամուլի ասուլիսի ժամանակ:
Ինչպես նշեց ազգագրագետը, ավելի վաղ Վարդավառի ժամանակ մարդիկ թիմային խաղ էին կազմակերպում, օրինակ, համայնքը համայնքի դեմ, սակայն հետագայում տոնի ավանդույթներն աստիճանաբար մոռացության մատնվեցին, և մնաց միայն միմյանց վրա ջուր լցնելու ավանդույթը:
«Չի կարելի ջուր լցնել պատահական անցորդի վրա, չէ՞ որ, ըստ տոնի ավանդույթի, մարդու վրա ջուր լցնելը նշանակում է նրան նվեր տալ: Ինչպե՞ս կվերաբերվեն ձեզ, եթե դուք փողոցում նվեր անեք բոլորովին անծանոթ մարդուն», - նշեց ազգագրագետը:
Մելիքյանի խոսքերով՝ Վարդավառի ժամանակ միմյանց վրա ջուր լցնողները պետք է հասկանան, որ նրանց նման վարքն ադեկվատ չէ և չի համապատասխանում տոնին, այն ազգային որևէ բան չի պարունակում: «Ես կցանկանայի, որպեսզի մեր համաքաղաքացիները հասկանային դա և չջրեին անծանոթ մարդկանց», - ընդգծեց նա:
Եկեղեցական տոնացույցի համաձայն՝ «Վարդավառ» տոնը նշվում է Զատկից 98 օր հետո, այն Պետրոս, Հովհաննես և Հակոբոս առաքյալների առջև Քրիստոսի այլակերպության հիշատակն է, որն, ըստ ավանդության, տեղի է ունեցել Թաբոր լեռան վրա:
«Վարդավառ» բառն ունի տարբեր նշանակություններ: Մի տարբերակի համաձայն՝ «Վարդավառ» (կամ «Վարդամատն») տոնի անվանումն իր արմատներով ելնում է «վարդ» բառից և նշանակում է «վարդեր շաղ տալ»:
Նախաքրիստոնեական Հայաստանում «Վարդավառը» կապում էին սիրո և գեղեցկության աստվածուհի Աստղիկի և Վահագն աստծո, ինչպես նաև նրանց միջև ծագած սիրո հետ: Նվիրելով վարդեր և շաղ տալով վարդաջուր՝ Աստղիկը սեր էր սերմանում ողջ Հայոց երկրում, իսկ Վահագն աստվածը, մշտապես պայքարելով Չարիքի դեմ, պաշտպանում էր այդ սերը:-0-
