Ղարաբաղյան խնդիրն այնքան մեծ, խորն ու խճճված է, որ ամիսներն ու տարիները բավարար չեն լինի դրա վերջնական կարգավորման համար, ասաց Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությունից պատգամավոր Հերմինե Նաղդալյանը։
«Դեռևս շատ երկար և քրտնաջան աշխատանք պետք է տանել այդ ուղղությամբ»,- հինգշաբթի ասաց պատգամավորը «Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպումը Մոսկվայում. Հնարավո՞ր է, արդյոք, առաջընթաց բանակցություններում» թեմայով Երևան-Մոսկվա տեսակամուրջի ընթացքում։
Նաղդալյանի խոսքերով՝Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահներ Սերժ Սարգսյանի և Իլհամ Ալիևի հանդիպումից սպասումները մեծ են, քանի որ «այս թեման մեզ համար կապված է մեծ էմոցիաների և զգացումների հետ»։
«Այդ գործընթացը ուժեղացնում է նաև այն, որ ամեն անգամ այսպիսի հանդիպումներից առաջ մենք լսում ենք հայտարարություններ «բաց պատուհանի» կամ «ոսկե հնարավորության» կամ «ճեղքման հնարավորության» մասին, ինչը մեծացնում է իրարանցումը հերթական ռաունդի շուրջ»,- ասաց նա։
Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպումը տեղի կունենա հուլիսի 18-ին Մոսկվայում՝ միջազգային ոչ պաշտոնական միջոցառման՝ «ՌԴ նախագահի մրցանակի ձիարշավի» ընթացքում։
Պատգամավորը նշեց նաև, որ հետաքրքրությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպման նկատմամբ բորբոքվում է նաև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագհների վերջերս արած՝ հակամարտության կարգավորման բազային սկզբունքների վերաբերյալ օբյեկտիվ տեղեկատվության հրապարակմամբ։
Ռուսաստանի, ԱՄՆ–ի և Ֆրանսիայի նախագահներ Դմիտրի Մեդվեդևը, Բարաք Օբաման և Նիկոլյա Սարկոզին վերջերս հանդես են եկել հայտարարությամբ, որում ասվում է, որ Երևանին և Բաքվին կներկայացվի Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ վերջին առաջարկությունների տարբերակը:
Զուգահեռ հրապարակվել են Ղարաբաղյան հիմնահարցի կարգավորման հիմնական սկզբունքները:
Այդ սկզբունքների թվում են, մասնավորապես, հանրաքվեի միջոցով ԼՂՀ ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի իրագործումը, Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի միջև ընդհանուր ցամաքային սահմանի առկայության անհրաժեշտությունը, անվտանգության երաշխիքների տրամադրումը։
Այս կապակոցւթյամբ Նաղդալյանը ցանկություն արտահայտեց լսել Ադրբեջանի պարզ, հստակ պատասխանը և կարծիքը բազային սկզբունքների վերաբերյալ։
«Ադբեջանի կարծիքները հակասական են՝ մեկ տարի առաջ ստորագրվել է համաձայնագիր (Մայնդորֆի հռչակագիր – «Նովոստի-Արմենիա»), որն ապահովում է մեզ համար խաղաղ զարգացում և հրաժարում ռազմական գործողություններից, բայց, չնայած դրան, մենք ժամանակ առ ժամանակ կրկին ռեզմատենչ հռետորություն ենք լսում Ադրբեջանի բարձրագույն ղեկավարության կողմից»,- պարզաբանեց նա։
Վերջում Հայաստանի իշխող կուսակցության ներկայացուցիչը հույս հայտնեց, որ յուրաքանչյուր նոր հանդիպում «մի փոքր մոտեցնում է մեզ նրան, որ հարցը կլուծվի, թեև ոչ մոտ հեռանկարում»։
«Փոքր քայլը նույնպես քայլ է դեպի առաջ։ Դա ավելի վատ է, քան խաղաղությունն ու վերջնական լուծումը, բայց ավելի լավ է, քան պատերազմը կամ ռազմական դիմակայությունը»,- հավելեց Նաղդալյանը։
Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկիզբ է առել 1988 թ.-ին, երբ հիմնականում հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին։
1991 թ. դեկտեմբերի 10-ին, Խորհրդային Միության փլուզումից մի քանի օր առաջ, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցավ հանրաքվե, որի ժամանակ բնակչության ճնշող մեծամասնությունը՝ 99,89 տոկոսը Ադրբեջանից ամբողջովին անկախանալու կողմ քվեարկեց։
Դրանից հետո սկսվեցին լայնամասշտաբ ռազմական գործողություններ, որոնց հետևանքով Ադրբեջանը կորցրեց վերահսկողությունը Լեռնային Ղարաբաղի և նրան հարակից յոթ շրջանների նկատմամբ։
1994 թ.-ի մայիսի 12-ին՝ զինադադարի մասին համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելուց հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները։ Պատերազմի հետևանքով երկու կողմից զոհվեց մոտավորապես 25-30 հազ մարդ և մոտ մեկ միլիոնը ստիպված եղավ լքել բնակավայրերը։
Զինադադարի ռեժիմի մասին համաձայնությունը պահպանվում է մինչ այժմ։
1992 թ.-ից մինչ օրս ընթանում են բանակցություններ հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում, որի համանախագահներն են ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան։-0-
