ՀՀ մշակույթի նախարարությունը Ադրբեջանին և Թուրքիային է մեղադրում բռնկված սկանդալի մեջ, որը կապված է Փարիզում գտնվող ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կենտրոնակայանում ցուցադրվող հայկական խաչքարերի լուսանկարչական ցուցահանդեսի ցուցանակների մի մասի անհետացման հետ:
«Խաչքարի արվեստ. խաչքարի խորհուրդն ու խաչքարագործությունը» խորագրով լուսանկարչական ցուցահանդեսում ներկայացված են պատմական Հայաստանի տարբեր շրջաններում նկարահանված լավագույն խաչքարերի շուրջ 60 լուսանկարներ, ինչպես նաև քարտեզ, որը ընդգրկում է խաչքարի մշակույթի տարածման շրջաններն ու խաչքարերի արվեստը լուսաբանող գիտական տեղեկություններ:
«Թեև ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն տվել էր իր համաձայնությունը ցուցահանդեսի կազմակերպման վերաբերյալ, ադրբեջանական և թուրքական կողմերը հասանելի բոլոր միջոցներով ձգտեցին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին համոզել ցուցադրությունից հանել ներկայացված ցուցանմուշների մի մասը, որոնք գտնվում են Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս», - նշվում է ՀՀ մշակույթի նախարարության պաշտոնական հայտարարության մեջ, որը տեղադրված է նախարարության պաշտոնական կայքում:
Հայտարարության համաձայն, բանակցությունների արդյունքում, պահպանելով ցուցահանդեսի ամբողջականությունը, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի պնդմամբ հանվեցին լուսանկարների բացատրագրերում նշված տեղանունները, հաշվի առնելով, որ ցուցահանդեսի մաս էր կազմում ժամանակագրական հաջորդականությամբ ներկայացված խաչքարերի տեղադրման աշխարհագրական քարտեզը: Սակայն վերջին պահին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն ցուցադրությունից հանեց նաև քարտեզը:
Նախարարության հայտարարության մեջ նաև նշվում է, որ ցուցահանդեսի մասնակիցներին բաժանվեցին ցուցադրությունից հանված քարտեզի կրկնօրինակները և խաչքարերի լուսանկարների կատալոգը:
Նշելով ցուցահանդեսի մասնակիցների մեծ գնահատականն ու ոգևորությունը՝ ՀՀ մշակույթի նախարարությունը նշում է բողոքի և դժգոհության ալիքը, որի պատճառը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի քարտուղարության կողմից վերջին պահին կատարված փոփոխություններն են:
Ցուցահանդեսը կտևի մինչև հունիսի 25-ը:
Հաղորդագրության համաձայն, նույն ժամանակահատվածում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կենտրոնակայանում ընթանալու էին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մի շարք Կոնվենցիաների կոմիտեների նիստերը, ինչը հնարավորություն էր տալու նիստերի մասնակից աշխարհի 100-ից ավելի երկրների ներկայացուցիչներին ներկայացնելու հայկական մշակույթի անկյունաքարերից մեկը` խաչքարն ու խաչքարագործությունը:
Այդ առթիվ Հայաստանում տպագրվել և Փարիզ էր տեղափոխվել ցուցահանդեսի նյութը` մեծածավալ լուսանկարները, խաչքարերի տեղադրման աշխարհագրական քարտեզը, բացատրական տեքստերը:
Հայաստանը չունի դիվանագիտական հարաբերություններ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ քաղաքական տարաձայնությունների պատճառով, որոնք կապված են ղարաբաղյան չկարգավորված հակամարտության և Օսմանյան կայսրությունում 1915 թ.-ին տեղի ունեցած Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի նկատմամբ Թուրքիայի սուր արձագանքի հետ:
Ժամանակակից Թուրքիայի տարածքը ներառում է պատմական Հայաստանի (Արևմտյան Հայաստան) մեծ մասը, որտեղ այսօրվա դրությամբ գտնվում են հազարավոր եկեղեցիներ, խաչքարեր, ճարտարապետական հուշարձաններ, որոնց մեծ մասը կիսաքանդ վիճակում է:
Հայ փորձագետների գնահատականներով՝ ավելի վաղ Ադրբեջանում հաշվարկվում էր ավելի քան 10 հազար հայկական պատմամշակութային հուշարձան, սակայն նրանց ճնշող մեծամասնությունն այժմ գոյություն չունի: Ամենալայն արձագանքը ստացած դեպքերից մեկը, որը նաև միջազգային արձագանք էր ստացել, Նախիջևանում գտնվող Հին Ջուղայի հնագույն գերեզմանատան հայկական միջնադարյան հազարավոր յուրօրինակ խաչքարերի ոչնչացումն էր: Ադրբեջանի իշխանությունների թողտվությամբ գերեզմանատունը քանդվել է 1998-2008 թթ.-ին և վերածվել ռազմական հրաձգարանի:-0-
