Գաղտնիք չէ, որ ցանկացած երկրի հասարակական կյանքում բարեփոխումների իրականացման հաջողության բանալին ու երաշխիքը հանրային կառավարման բարեփոխումներն են, և Հայաստանը բացառություն չէ։
Հանրային կառավարման բարեփոխումներն անհրաժեշտ են ժամանակակից և արդյունավետ համակարգ ունենալու համար, այնպիսի համակարգ, որը կարող է արդյունավետ լուծումներ ապահովել պետության և հասարակության խնդիրների համար։ Այն նաև անհրաժեշտ է պետության և քաղաքացիների միջև գործուն կապ ապահովելու համար։
Հանրային կառավարման բարեփոխումներն իրականացվում են լավ կառավարման առանցքային սկզբունքների համապատասպան և արդյունավետ մեխանիզմների կիրառմամբ։ Դա կենսականորեն կարևոր է պետական քաղաքականության և գործողությունների մշակման համար՝ նպաստելով տնտեսական զարգացմանը և սոցիալական կյանքի բարելավմանը։
Շատ կարևոր է հասկանալ, որ հանրային կառավարման բարեփոխումները նպաստում են, որ պետության և հասարակության հարաբերությունները հիմնված լինեն փոխադարձ վստահության, պրոֆեսիոնալիզմի, արդյունավետության, թափանցիկության, հաշվետվողականության և ազնվության վրա։
Հանրային կառավարման ոլորտի բարեփոխումները կառավարության գլխավոր ու առանցքային նախաձեռնությունն են և իրականացվում են` քաղաքական բարձր պատասխանատվությամբ։
Հայաստանում Հանրային կառավարման ոլորտի բարեփոխումների նպատակն է մշակել պետական համակարգ, որը հիմնված կլինի հետևյալ առանցքային սկզբունքների վրա՝ օպտիմալություն, շարժընթացություն, պատասխանատվություն, նորարարություն ու կայունություն։
Էլեկտրոնային կառավարման զարգացումը Հայաստանում հանրային կառավարման ոլորտում իրականացվող բարեփոխումների կարևոր բաղադրիչն է։
Եվրոպական միությունը մեծածավալ աջակցություն է ցուցաբերում Հայաստանի կառավարությանն ինչպես էլեկտրոնային կառավարման զարգացման, այնպես էլ հանրային կառավարման բարեփոխումների իրականացման գործում:
Էլեկտրոնային ծառայությունների տրամադրումն ուղղված է հիմնականում հանրային ծառայությունների հասանելիության բարելավմանը և յուրաքանչյուր քաղաքացու համար դրանց հարմարավետության ապահովմանը։
2016 թվականից ի վեր Եվրոպական միությունը տրամադրել է ավելի քան 20 մլն եվրո Հայաստանում հանրային կառավարման և հանրային ֆինանսների կառավարման ոլորտներում բարեփոխումների իրականացման համար:
Այս բարեփոխումների շրջանակներում Եվրոպական միության աջակցությամբ Հայաստանում ներդրվել է կառավարման ավելի քան մեկ տասնյակ հարթակ՝ այդ թվում պետական փաստաթղթաշրջանառության «Մալբերի» համակարգը՝ MULBERRY, իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրի էլեկտրոնային համակարգը՝ www.e- register.am, իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքը՝ www.e-draft.am, էլեկտրոնային նոտար համակարգը՝ www.e-notary.am, տրանսպորտային միջոցների գրանցման, հաշվառման և համարանիշների հատկացման Ճանապարհային ոստիկանության էլեկտրոնային համակարգը՝ roadpolice.am և այլն:
«Իրավաբան եմ: www.e-draft.am-ից միջոցով կարծիքս եմ հայտնել տարբեր օրինագծերի և որոշման նախագծերի մասին: Մասնավորապես ընտանեկան բռնության կանխարգելման և այդ երևույթի դեմ պայքարի, ինչպես նաև ավտոմեքենաներում մանկական նստատեղերի՝ «քարսիթ»-ի օգտագործման օրենքների նախագծերի շուրջ: Ուրախ եմ, որ այս հարթակի շնորհիվ ես և մյուս քաղաքացիները կարող են անմիջականորեն մասնակցել պետական կառավարմանը:»
www.e-request.am էլեկտրոնային հարցումների միասնական հարթակը հնարավորություն է տալիս ներկայացնել դիմում, հարցում կամ բողոք տեղեկատվություն տնօրինող պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, առցանց եղանակով հետևել դիմումի, հարցման կամ բողոքի ընթացքին, ստանալ դիմումի, հարցման կամ բողոքի պատասխանը նույնպես առցանց եղանակով:
Կորոնավիրուսային համավարակի տարածումը կանխարգելելու նպատակով Հայաստանում հայտարարված արտակարգ դրության ընթացքում աճել է Հայաստանի պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմիններին էլեկտրոնային համակարգերի միջոցով ուղղված դիմումների ընդհանուր ծավալը։
Էլեկտրոնային հարցումների միասնական հարթակի՝ www.e-request.am–ի միջոցով, օրինակ, 2020 թվականի մարտ ամսին քաղաքացիներն ուղարկել են 5329 դիմում, իսկ ապրիլին նկատվել է զգալի աճ։ Համեմատության համար նշենք, որ 2020 թվականի հունվարին քաղաքացիներն այս նույն հարթակով ուղարկել էին ընդամենը 910 դիմում, այսինքն՝ դիմումների թիվն ավելացել է ավելի քան 5 անգամ։
Այս կտրուկ աճը վկայում է, այն մասին, որ կառավարման էլեկտրոնային համակարգի ներդրումը ոչ միայն արդիական և արդյունավետ միջոց է համապետական և տեղական մակարդակներում տարբեր պետական կառույցներին դիմում, բողոք, հարցում ներկայացնելու համար, այլև քաղաքացիների առօրյա կյանքը հեշտացնող հաշվետու գործիք է։
«Օրգանական սննդամթերք արտադրող ձեռներեց եմ և մտադիր եմ արտադրանքս արտահանել։ Արտահանման պայմաններին տեղեկանալու համար հարցում ուղարկեցի Սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայություն և հաշված օրերի ընթացքում ստացա պատասխան։ Համակարգը բավականին լավ է աշխատում, և ուրախ եմ, որ ստիպված չեղա ժամանակ ծախսել թղթաբանության ու այցելությունների վրա: Առավելությունը նաև այն է, որ կարող եմ հետևել դիմումիս ընթացքին»։
Ինչպես ցույց է տալիս փորձը, էլեկտրոնային կառավարման հարթակները հատկապես կարևոր են ֆորս–մաժորային իրավիճակի պայմաններում, մասնավորապես, Հայաստանում հայտարարված արտակարգ դրության ռեժիմում, երբ պետական կառույցների և քաղաքացիների միջև հաղորդակցության հնարավորությունները սահմանափակ են։
www.e-request.am էլեկտրոնային հարցումների միասնական հարթակի օրինակով կարելի է պատկերացում կազմել այդ հարթակի նկատմամբ պահանջարկի դինամիկայի մասին 2019 թ-ի մայիսից մինչև 2020 թ-ի ապրիլն ընկած ժամանակահատվածում։
Հանրային կառավարման ոլորտում բարեփոխումների մշակումն ու իրականացումը տեղի են ունենում համապարփակ և լայն մասնակցության հիման վրա։ Տրամադրվում են հաղորդակցության համապատասխան գործիքներ և հարթակներ` բոլոր շահագրգիռ կողմերի հետ լայնածավալ խորհրդակցություններ իրականանցնելու համար։
Ոչ ոք չպետք է անմասն մնա կամ տեղյակ չլինի այս չափազանց կարևոր բարեփոխումների մասին։