ԵՐԵՎԱՆ, 22 սեպտեմբերի. /Նովոստի–Արմենիա/. Հայաստանի անկախության 25–ամյա տարեդարձի կապակցությամբ
The Telegraph հեղինակավոր պարբերականը հրապարակել է մեր երկրի 25 զարմանալի փաստեր, որոնք, հնարավոր է, ոչ բոլորը գիտեն։
1. Քրիստոնեություն ընդունած առաջին ազգ է
Քրիստոնեությունը այժմ գոյություն չունեցող Հայկական թագավորությունում տարածվել է Հիսուս Քրիստոսի խաչելությունից շատ ցանցած, և 4–րդ դարի սկզբում քրիստոնեությունն ընդունվել է որպես պետական կրոն։ Հայաստանը դա արել է մոլորակի բոլոր երկրներից առաջ։
2. Առաջին գինեգործների ազգ
Հնագետները պնդում են, որ 2011 թվականին Հայաստանում հայտնաբերվել է գինեգործության ամենահին սարքը, որը գտնվում էր Արենի գյուղի քարանձավներից մեկում։
3. Հայաստանը եկեղեցիների երկիր է
Հայաստանը հարուստ է կրոնական օջախներով` բազմադարյան վանքերից մինչև եկեղեցիների ավերակներ։ Այն պատահական չի կոչվում «եկեղեցիների երկիր»։ Հնարավոր չէ ասել, թե որ եկեղեցին է լավագույնը, բայց պարբերականի սիրած վանքը Տաթևի վանքն է` աննկարագրելի գեղատեսիլ վայրի ցնցող շինությունը։
4. Շախմատը դպրոցական դասացուցակի մաս է
Դրանով է բացատրվում այն փաստը, որ հայերը շատ ուժեղ են շախմատում։ Անկախացումից հետո երկիրն առաջատար դիրքեր է սկսել զբաղեցնել այդ մարզաձևում` տղամարդկանց հավաքականը դարձել է Եվրոպայի առաջնության (1999թ.), աշխարհի առաջնության (2011 թ.) և մի քանի շախմատային օլիմպիադաների (2006, 2008, 2012 թվականներ) հաղթող, միաժամանակ կանանց հավաքականը հաղթանակ է տարել Եվրոպայի 2003 թվականի առաջնությունում։
5. Մեկուկես միլիոն հայ զոհվել է Ցեղասպանությունից
1915 թվականին Օսմանյան կառավարությունը կազմակերպել է մեկուկես միլիոն հայերի համակարգված բնաջնջում, որը կոչվում է Հայոց ցեղասպանություն։ Թուրքիան, որը դարձել է Օսմանյան կայսրության ժառանգորդ, ժխտում է Հայոց ցեղասպանության փաստը, բայց 28 երկրների, այդ թվում` Մեծ Բրիտանիայի, Ռուսաստանի և Ֆրանսիայի կառավարություններ ճանաչել են այն։
6. Հայերի մեծամասնությունն ապրում է Հայաստանի սահմաններից դուրս
1915 թվականի իրադարձությունները ստիպել են միլիոնավոր հայերի Թուրքիայից փախչել արտասահման, որտեղ նրանք ուժեղ սփյուռք են ձևավորել, մասնավորապես, ԱՄՆ–ում, Ռուսաստանում և Ֆրանսիայում։ Համարվում է, որ 5.6 միլիոն հայ ապրում է արտասահմանում, ինչը գերազանցում է Հայաստանի բնակչության թիվը։
7. Հայաստանի հայտնիների երկիր է
Հայաստանը Շերի, Անդրե Ագասիի և System of a Down ռոք խմբի մեներգիչ Սերժ Թանկյանի պատմական հայրենիքն է։ Հայկական արմատներ ունի նաև հեռուստաաստղ Քիմ Քարդաշյանը, ում հայրը` Ռոբերտը, երկրորդ սերնդի ամերիկահայ էր։
8. Հայաստանն այն երկիրն է, որտեղ կանգ է առել Նոյան Տապանը
Շատերը հավատում են, որ հենց Հայաստանում է Նոյան Տապանը կանգ առել Արարատի ձյունափառ գագաթին։ Չնայած բազմաթիվ արշավախմբերի` տապանը չի գտնվել, բայց այն պատկերված է հայկական զինանշանի վրա։
9. Հայաստանի ազգային խորհրդանիշը Թուրքիայի տարածքում է
Ձյունածածկ Արարատը Հայաստանի ազգային խորհրդանիշն է, իսկ բազմաթիվ հայեր այն սուրբ են համարում։ Լեռը պատկերվում է հայկական արվեստում գրեթե ամենուր և պատկերված է երկրի զինանշանի վրա։ Այն, սակայն, գտնվում է ժամանակակից Թուրքիայի տարածքում։ Բայց միշտ չէր այդպես` սրբազան լեռը գտնվում է Հայկական թագավորության, Պարսկաստանի, Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև։
10. Հայաստանի մայրաքաղաքը հնագույններից մեկն է
Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանն աշխարհի հնագույն բնակեցված քաղաքներից է։ Այն Հռոմից 29 տարով մեծ է։ Մայրաքաղաքում մեծ թվով պատմական շենքեր կան, ինչպես նաև մի շարք հիանալի թանգարաններ։
11. Երևանը վարդագույն քաղաք է
Երևանն իր վարդագույն երանգը ձեռք է բերել հրաբխային վարդագույն տուֆի պատճառով, որն օգտագործվել է քաղաքի բազմաթիվ շենքերի կառուցման ժամանակ։
12. Չերչիլը հայկական կոնյակ էր սիրում
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Իոսիֆ Ստալինը մի քանի արկղ հայկական կոնյակ էր ուղարկել Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Ուինսթոն Չերչիլին։ Կոնյակի նկատմամբ նրա սերը հայտնի էր բոլորին` սեփական գնահատականով, մինչև 71–րդ տարեդարձը խմած կոնյակը բավական կլիներ երեք երթուղային վագոն լցնելու համար։
13. Հայկական կոնյակը փրկեց իրավիճակը Յալթայում
Յալթայի եռակողմ կոնֆերանսը Ուինսթոն Չերչիլի, Իոսիֆ Ստալինի և Ֆրանկլին Ռուզվելտի միջև բավականին «մեղմվեց» հայկական կոնյակի և գինու շնորհիվ։
14. Հայկական «ՏաԹևերը» Գինեսի ռեկորդների գրքում են
«ՏաԹևեր» աշխարհի ամենաերկար ռեվերսիվ ճոպանողուին ընդգրկված է Գինեսի ռեկորդների գրքում։ Այն միացնում է Հալիձոր գյուղը վերոնշյալ Տաթևի վանքին։ Ճոպանուղու խցիկներից աննկարագրելի գեղեցկության համայնապատկեր է բացվում։
15. Հայաստանը պատերազմական վիճակում է
Հայաստանի և հարևան Ադրբեջանի հարաբերությունները սրված են երկար տարիներ Լեռնային Ղարաբաղի չլուծված հակամարտության պատճառով։ Էթնիկ հայերով բնակեցված Ղարաբաղն առանձնացել է Ադրբեջանից, ինչն արյունահեղ պատերազմի պատճառ է դարձել։ Ռուսաստանի միջնորդությամբ 1994 թվականին հրադադար է ստորագրվել, բայց այս տարի իրավիճակը լարվել է։
16. Հայաստանում կարող եք սահել դահուկներով
Հայաստանի գլխավոր լեռնադահուկային հանգստավայրը Ծաղկաձորն է, որը կազմված է 27–կիլոմետրանոց լանջերից։ Մեկ օրվա ամբողջական բաժանորդագրումը կկազմի 8.5 հազար դրամ (մոտ 17 ֆունտ ստերլինգ)։
17. Հայաստանի թռչունների երկիր է
Հայաստանը Եվրոպայում բնակվող 530 տեսակի թռչուններից 345 տեսակի հայրենիք է։ Այստեղ են բնակվում բազեն, կարապները և արծիվները։ Արծիվը, ի դեպ, պատկերված է հայկական զինանշանի վրա։
18. Հայերն ուժեղ են լեռների պես
Հայերը մեկ ոսկե և երեք արծաթե մեդալներ են նվաճել Ռիո դե Ժանեյրոյի օլիմպիադայում ըմբշամարտում և ծանրամարտում։ Էլ ասելու ոչինչ չկա։
19. Հայերը սիրում են Շակիրային
Բազմաթիվ հայերի համար հաճելի էր իմանալ, որ հարևան Ադրբեջանում համերգի ժամանակ կոլումբիացի երգչուհին իր ազգային դրոշը գլխիվայր պահած է բեմ բարձրացել` այդպիսով այն վերածելով հայկական դրոշի։ Oops!
20. Հայկական լավաշը ՅՈՒՆԵՍԿՕ–ի ցուցակում է
Հայաստանում ճաշի սեղանը հազվադեպ է բացվում առանց լավաշի, որը հայկական խոհանոցի անկյունաքարն է։ Այդ հացն այնքան կարևոր նշանակություն ունի, որ 2014 թվականին ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ–ի ոչ նյութական ժառանգության ցուցակում։
21. Հայաստանը հպարտանում է Կովկասի ամենամեծ քաղցրահամ լճով
Եվ նաև ամենագեղեցիկ։ Սևանա լիճը, որի վրա վեր է խոյանում Սևանավանք վանական համալիրը, Հայաստանի ամենագրավիչ տեսարժան վայրերից է։
22. Հայ կանայք ամենասեքսուալն են աշխարհում
Կասկածելի հարցման համաձայն, որին մասնակցել է 44 հազար ամերիկացի, հայ կանայք ճանաչվել են ամենասեքսուալն աշխարհում։ Հնարավոր է` արդյունքի վրա ազդել է Քիմ Քարդաշյանը, ով «պայթեցրել» էր Համացանցը Paper ամսագրի համար արված նյու–ֆոտոսեսիայով։
23. Հայերի բախտի չի բերում ֆուտբոլի հարցում
Չնայած, որ ֆուտբոլը Հայաստանում ազգային մարզաձև է համարվում, հայերն այնքան էլ ուժեղ չեն այդ մարզաձևում, գոնե` միջազգային մակարդակով։ Երկրի անկախացումից հետո այն ոչ մի անգամ չի մասնակցել Եվրոպայի կամ աշխարհի առաջնությունների։
24. Հայաստանում են գտնվում ՅՈՒՆԵՍԿՕ–ի ցուցակի օբյեկտներ
Հայաստանում են գտնվում Հաղպատ և Սանահին վանքերը, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը, Զվարթնոց հնագիտական համալիրը, Գեղարդի վանքը և Ազատ գետի վերին հովիտը։ Դրանք բոլորն ընդգրկված են ՅՈՒՆԵՍԿՕ–ի համաշխարհային ժառանգության ցուցակում։
25. Հայաստանում այբուբենի կոթող կա
Երբ 2005 թվականին նշվում էր հայկական այբուբենի 1600–ամյակը, ստեղծվել էին տառերի նշանակությամբ 39 անվանական քանդակներ։ Կոթողը սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի գերեզմանի հարևանությամբ է։ Այցելուները կարող են դիտել հսկայական տառերը, որոնք հպարտորեն վեր են խոյանում Ապարան քաղաքի մոտակայքում։ -0-
